Projekty Lothara Schreyera jako przejaw sakralizacji formy plastycznej w Bauhausie okresu weimarskiego

Powstanie i program Bauhausu były oparte na potrzebie poszukiwania nowych form wyrazu artystycznego i zamyśle kształcenia nowoczesnych projektantów. Eksperymenty te często odwoływały się do ekspresji odczuć metafizycznych, umożliwiających, przy pomocy odpowiednich praktyk misteryjnych, osiągnięcie i przekroczenie granic poznania jednostki. Uwidoczniło się to najsilniej w pierwszej fazie istnienia szkoły w Weimarze, gdzie konkurowały ze sobą rozmaite poglądy, pomysły, koncepcje twórcze zmierzające do łączenia różnych dyscyplin artystycznych w ideę Gesammtkunstwerk. Jednym z artystów współtworzących tę wczesną koncepcję działania Bauhausu był Lothar Schreyer, który w szkole zajmował się sceną i teatrem, uprawiał twórczość plastyczną, a oprócz tego parał się literaturą, architekturą i prawem. W odnalezionych w ostatnich latach jego projektach z lat dwudziestych ujawniają się silnie eksponowane wątki religijno-ezoteryczne, w których kluczową rolę odgrywa oparte na geometrii poszukiwanie form uniwersalnych. W tekście zostały przedstawione i zanalizowane przepełnione mistyką obrazy Schreyera, realizujące pragnienie osiągnięcia sacrum, ujęte w kontekście jego pracy dydaktycznej oraz programu artystyczno-estetycznego szkoły. Do tego celu wykorzystano metodę analizy ikonograficznej umożliwiającą wnikliwą interpretację zawartych w tych projektach elementów symbolicznych i alegorycznych. Przywrócenie wiedzy na ich temat uświadamia nam silną obecność nurtu irracjonalnego w ideologii estetycznej Bauhausu, co weryfikuje zakorzenione przekonanie o jego racjonalności i pragmatyzmie.

The creation and program of Bauhaus was leant on necessities of searching new forms to give one’s assent to artistic and shut of education of new designers. Those experiments were usually appeal to expression of metaphysical feelings which make possible, with help of suitable mistrial practice, achievement and crossing the border to recognise the individual. That demonstrate the strongest in first stage of school exist in Weimar where there were compete with themselves various beliefs, creative concepts to aim connection different artistic disciplines in Gesammtkunstwerk cause. One of the artist which was creating that initially conception of Bauhaus operation was Lothar Schreyer, who had been working in school on the stage, theatre and practised creative output. He was engaged in literature, architecture and law as well. In last founded projects show up very strongly exposed esoteric and religious issues, in which geometrical searching of universal and absolute forms is the key. In this paper were presented and analysed full of the mystic Schreyer’s paintings, which are realising the desire to achieve sacrum, captured as a pieces of his teaching work and artistic-aesthetic program of current. For this aim was applied method of iconographic analysis for an insightful interpretation of the content in these projects symbolic and allegorical elements. The restoration of the knowledge about them makes us the awareness a strong presence in the Bauhaus irrational aesthetic ideology, which verifies the rooted conviction of its reasonableness and pragmatism.