Zabytkowa wyłuszczarnia nasion w nadleśnictwie Czarna Białostocka : wpływ technologii na formę obiektu

Gospodarcze wykorzystanie Puszczy Knyszyńskiej nie ogranicza się tylko do eksploatacji lasu i jego surowców. Pozyskanie drewna i dalszy jego przerób jest tylko jednym z wielu aspektów planowanej gospodarki leśnej. Nie mniej ważne pozostaje odtworzenie areału, zagospodarowanie nieużytków, a także ogólne zwiększenie poziomu zalesienia. Do realizacji powierzonych zadań niezbędna jest odpowiednia infrastruktura techniczna. Ciekawymi przykładami obiektów przemysłowych związanych z gospodarką leśną są wyłuszczarnie nasion. Do naszych czasów na terenie kraju przetrwało ich kilkanaście, a wśród nich znajduje się zabytkowy już zespół budynków magazynowych i wyłuszczarni w Nadleśnictwie Czarna Białostocka. Jest on wzorcowym przykładem podporządkowania wszystkich rozwiązań projektowych funkcji, jaką pełnią. Technologia magazynowania i pozyskiwania nasion miała decydujący wpływ na formę, rozwiązania konstrukcyjne, budowlane oraz użyte materiały. Przemyślane założenia sprawdzały się przez szereg dziesięcioleci, ale postęp techniczny wymusił zastosowanie nowszych i wydajniejszych metod produkcji. Realizacja nowego zakładu w zmienionej lokalizacji pozwoliła na zachowanie istniejących nieużytkowanych budynków w stanie pierwotnym. Wysokie walory architektoniczno-budowlane starej wyłuszczarni i magazynów zadecydowały, że zostały one odremontowane i przystosowane do nowej funkcji – potrzeb wielofunkcyjnej, zrównoważonej turystyki na terenie Puszczy Knyszyńskiej.

Economic use of Knyszynska Forest is not limited only to the exploitation of its resources. Timber harvesting and further processing is only one of many aspects of the planned forest management. No less important is a general increase in the level of afforestation. To perform those tasks, appropriate technical infrastructure is needed. Interesting examples of forest industry buildings are pine cone seeds extraction plants. Up to now only over a dozen of them survived in Poland. Among them is a historic complex of warehouse buildings and pine cone seeds extraction plant in Czarna Bialostocka. It is a prime example of the subordination of all design solutions for the function of the building. Technology of storage and extracting seeds have had a decisive impact on the form, design solutions, equipment and materials used in these type of construction. Thoughtful assumptions worked well for a number of decades, but technological progress has forced the use of newer and more efficient production methods. Implementation of a new plant in the other location has allowed the preservation of the existing unused buildings in their original state. High values of the old warehouse buildings and pine cone seeds extraction plant in Czarna Bialostocka, decided that they were renovated and adapted to its new use - the needs of multifunctional, sustainable tourism in Knyszynska Forest.