Shaping the water conditions in the postmining areas (a case-study of Brown Coal Mine „Adamów”)

The article presents the issues of shaping the water conditions in the mining areas given the example of Brown Coal Mine "Adamów". At the stage of the exploitation of deposit by opencast mining, the water conditions in the mining areas are transformed, which is associated with the need to adapt their functions to the needs of the mining and energy sectors. These changes relate to the deep dehydration of aquifer horizons, transformation of hydrographic network (removal of watercourses, reconstruction of the riverbeds, construction of drainage canals) and, consequently, changes in the water cycle. After the exploitation, the reconstruction of water resources becomes an essential condition to achieving the equilibrium of these areas. The concept of formation of water conditions in the post-mining areas of KWB (Brown Coal Mine) "Adamów" presented in the study, takes into account the environmental aspect of the functioning of the water management (shaping of landscape water retention through the construction of water reservoirs, limitation of water discharges from the drainage to the network of surface water and retention within the catchment area) as well as its social dimension (development of recreational-holiday functions).

Wody powierzchniowe i podziemne terenów górniczych tworzą skomplikowany wielofunkcyjny system, który wymaga zintegrowanego sposobu gospodarowania uwzględniającego aspekt wody jako zagrożenia dla eksploatacji złóż, wody jako surowca dla przemysłu energetycznego, a przede wszystkim, wody jako czynnika niezbędnego do prawidłowego i trwałego funkcjonowania środowiska przyrodniczego. W opracowaniu przedstawiono problematykę kształtowania stosunków wodnych w obszarach górniczych na przykładzie Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów”. Na etapie eksploatacji złóż metodą odkrywkową stosunki wodne w obszarach górniczych ulegają przekształceniom związanym z koniecznością dostosowania ich funkcji do potrzeb górnictwa i energetyki. Zmiany te dotyczą głębokiego odwodnienia horyzontów wodonośnych, przekształceń sieci hydrograficznej (likwidacja cieków, przebudowa koryt, budowa kanałów odwadniających), przekształceń rzeźby terenu i szaty roślinnej, czyli podstawowych komponentów, które warunkują kształtowanie się stosunków wodnych krajobrazu. Po zakończeniu eksploatacji działania w zakresie gospodarki wodnej powinny prowadzić do zwiększenia ilości wody w krajobrazie, zwiększenia intensywności jej obiegu, a tym samym do wytworzenia nowej równowagi w antropogenicznych systemach wodnych. Koncepcja racjonalnego i kompleksowego kształtowania stosunków wodnych przedstawiona w opracowaniu, uwzględnia aspekt środowiskowy funkcjonowania gospodarki wodnej (kształtowanie retencji wodnej krajobrazu przez budowę zbiorników wodnych, ograniczenia zrzutów wód z odwodnienia do sieci wód powierzchniowych i zatrzymanie ich w obrębie zlewni) oraz jej wymiar społeczny (rozwój funkcji turystyczno- rekreacyjnych, wypoczynkowych związanych z wodą).