Parametry geotechniczne wybranych odpadów kopalnianych i hutniczych

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania technologiami ekologicznymi oraz produkcją niezużywającą źródła energii nieodnawialnej. Trend ten jest również obserwowany przy budowie nowych obiektów inżynierskich, gdzie w warstwy podbudowy, czy warstwy stabilizujące słabe podłoże gruntowe wbudowywane są materiały antropogeniczne z uwagi na możliwość wyczerpania się źródeł złóż naturalnych. Z drugiej strony odpady, powstające podczas eksploatacji i przeróbki węgla kamiennego lub odpady hutnicze to wciąż niewykorzystane źródło materiału. Jednocześnie jest to materiał o różnorodnych i zmiennych w poszczególnych przedziałach czasowym właściwościach. Dlatego w ramach niniejszej pracy sprawdzono parametry materiałowe i mechaniczne dwóch, wybranych z grupy reprezentatywnej, rodzajów odpadów (kopalnianych i hutniczych), pobranych odpowiednio z hałdy KWK Mysłowice–Wesoła, zlokalizowanej w Mysłowicach oraz z hałd powstałych po zakładzie górniczo-hutniczym Orzeł Biały w Bytomiu. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że obydwa materiały charakteryzowały się największą zawatością frakcji żwirowej i piaskowej. Jednak z uwagi na wysoką zawartość części organicznych (powyżej 15%) nie mogą zostać zakwalifikowane jako np. piasek ze żwirem. Przeprowadzone badania wykazały, że materiały te po- siadają dobre parametry geotechniczne i mogą być użyte do różnego rodzaju zastosowań geotechnicznych, zastępując lub uzupełniając materiały rodzime. Parametry te są jednak różne dla poszczególnych gruntów i każdorazowo wymagają sprawdzenia w celu ustalenia miejsca ich docelowego wbudowania. Dlatego konstrukcje z zastosowaniem tych gruntów powinny być projektowane indywidualnie na podstawie obliczeń, najczęściej numerycznych.

In recent years there has been increased interest in environmental technologies and the production of wear-free non-renewable energy sources. This trend is also observed in the construction of new engineering struc tures, where the foundation layer or layers of stabilizing weak subsoil are rebuilt on anthropological materials causing the possibility of the exhaustion of the natural resources. On the other hand, the waste generated during the operation and processing of coal or metallurgical waste still represents an untapped source material. However, it is a material possessing unknown properties. This article presents material and mechanical properties of two types of waste (mining and smelting). The samples were taken respectively from the KWK Mysłowice – Wesoła heap, which is located in Myslowice and from the heaps created after mining and metallurgical processes at the White Eagle plant in Bytom. The research has shown that both materials are characterized by the highest fractions of gravel and sand. However, due to the high content of organic parts (over 15%) they cannot be classified as such gravelly sand. The results of laboratory tests also indicate that these materials have good geotechnical parameters and can be used for a variety of geotechnical applications, replacing or complementing the native materials. These parameters are, however, various for each individual ground and need to be checked in order to determine the place of their deisgnation. Therefore structures with the use of such ground should be designed individually on the basis of calculations, usually numerical.