Pozyskanie innowacyjnych metod modernizacji bloków energetycznych przy wykorzystaniu modelu zamówień przedkomercyjnych : Program „Bloki 200+” realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

W polskich elektrowniach pracuje ponad 50 bloków klasy 200 MW, głównie ponad czterdziestoletnich, których eksploatacja staje się coraz bardziej kosztowna z powodów funkcjonalnych i środowiskowych. Jednostki te albo przeszły już kosztowną modernizację, dostosowującą je do wymagań obowiązującej od 2016 r. dyrektywy IED (o emisjach przemysłowych), albo uzyskały w tym zakresie derogacje. Jednak najpóźniej od 2021 r. będą musiały spełniać one jeszcze bardziej restrykcyjne normy, tzw. konkluzje BAT dotyczące emisji zanieczyszczeń. Wymagają więc kolejnej modernizacji. Problematyczna jest także znaczna ilość dwutlenku węgla, który emitują. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, dostrzegając ten problem, podjęło decyzję o wdrożeniu programu „Bloki 200+. Innowacyjna technologia zmiany reżimu pracy bloków energetycznych klasy 200 MWe z uwzględnieniem trybu zamówienia przedkomercyjnego”. NCBR, przy czynnym zaangażowaniu uczestników sektora, planuje pozyskać niskonakładową metodę modernizacji bloków energetycznych. Ma ona nie tylko przedłużyć ich żywotność, ale także umożliwić eksploatację przy częstszych zmianach obciążenia, wymuszonych coraz większym udziałem OZE w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Program ma na celu także wdrożenie w wymiarze krajowym rozwiązań zaczerpniętych z modelowego trybu finansowania badań amerykańskiej agencji DARPA. Planowane jest również przetestowanie nowatorskiego trybu zamówień przedkomercyjnych w dziedzinie nowych technologii. Artykuł wyjaśnia przede wszystkim, na czym polega nowe podejście NCBR do finansowania badań rozwojowych w dziedzinie elektroenergetyki (idea „państwo jako inteligentny zamawiający”). Analiza przedstawionego modelu programu odpowiada także na pytanie, czy pozyskanie innowacyjnej metody modernizacji bloków energetycznych ma szansę przyczynić się w znacznym stopniu do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w Polsce w perspektywie krótko- i średnioterminowej.

At present, Polish power plants operate over fifty 200 MW power units, most of which are more than 40 years old. Their operation is becoming more and more expensive for functional and environmental reasons. These units have either already undergone a costly modernization, adapting them to the requirements of the so-called, Industrial Emissions Directive (in force since 2016), or have obtained derogations in this respect. Nevertheless, starting from 2021, they will have to meet even stricter standards (so-called BAT conclusions) regarding the emissions of chemical pollution. Therefore, they may require another modernization. The amount of carbon dioxide that they emit is also problematic. The National Center for Research and Development, in recognizing this problem, decided to implement the: „Bloki (Power units) 200+ program. Innovative technology of changing the operating regime of 200 MW power units using pre-commercial procurement.” The NCRD, with the active involvement of energy sector participants, plans to obtain a low-cost method of power units’ modernization. The objective is not only to extend their lifetime, but also to enable operation with more frequent load changes, forced by the increasing share of renewable energy in the National Power System. The program also aims to implement standards of financing research developed by the US agency - DARPA in Poland. The Program should also test the innovative mode of pre-commercial procurement in the field of new technologies. The article explains the new approach of the NCRD to financing development research in the field of power engineering (the idea of „the state as an intelligent client”). The analysis of the presented model of the program also responds to the question whether acquiring an innovative modernization method for power units has a chance to contribute to energy security in Poland in the short and medium term.