Worldwide the urea fertilisers are the fastest growing and most commonly used source of nitrogen
in agriculture. The benefits of using urea as a fertiliser are due to its high nitrogen content (approximately
46 % nitrogen), non polarity, high solubility, and low costs for manufacture, storage, and transport. Among
the various available mitigation tools, urease inhibitors like NBPT (N-(n-butyl) thiophosphoric triamide) have
the highest potential to improve the efficiency of urea by reducing N losses, mainly via ammonia
volatilization. In 2011 and 2012 a small-plot experiment was established with the potato ‘Karin’ variety. The
experimental locality was Zabcice, ca 30 km south of Brno, a maize-growing region. Prior to planting both
mineral fertilisers (urea and urea with urease inhibitor NBPT – UREA stabil) were applied to the soil surface.
During planting these fertilisers were incorporated into the soil. The experiment involved 7 treatments: 54, 72,
90 kgN • ha–1 as urea, 54, 72, 90 kgN • ha–1 as UREA stabil and unfertilised control. Each treatment was
repeated 4 times. The focus of the experiment was to monitor the effect of two different fertilisers and
different N-doses on the yields of potato tubers and content of nitrogen (N) and cadmium (Cd) in tubers and
tops (stems + leaves).
In 2011 the contents of nitrogen in the tubers fluctuated between 14.3 and 15.6 g • kg–1 d.m. and in the tops
between 29.7 and 40.9 g • kg–1 d.m. The contents of cadmium in tubers ranged between 0.14 and 0.17
mg • kg–1 d.m. and in tops between 0.50 and 0.72 mg • kg–1 d.m. In 2011 the tuber yields fluctuated irregularly, i.e. between
17.0 and 32.9 Mg • ha–1. In 2012 the nitrogen contents in tubers ranged between 16.0
and 17.3 g • kg–1 d.m. and in the tops between 23.9 and 36.9 g • kg–1 d.m. Cadmium contents in tubers
fluctuated between 0.13 and 0.20 mg • kg–1 d.m. and in the tops between 0.35 and 0.64 mg • kg–1 d.m. In 2012
the tuber yields fluctuated irregularly between 25.2 and 33.9 Mg • ha–1.
Based on the results we can conclude that both fertilisers (urea, UREA stabil) were reflected in the N and
Cd contents of the biomass of potatoes irregularly in dependence on the year, rate of fertiliser and analysed
plant organ (tubers, tops). In both years the contents of N and Cd were higher in the tops. Tuber yields
fluctuated irregularly in dependence on the year and rates of nitrogenous fertilisers.
Na całym świecie nawozy mocznikowe są najbardziej dynamicznie rozwijającym się i najczęściej
stosowanym źródłem azotu w rolnictwie. Korzyści ze stosowania mocznika jako nawozu wynikają z dużej zawartości
azotu (około 46% azotu), jego niepolarności, dobrej rozpuszczalności oraz niskich kosztów produkcji,
przechowywania i transportu. Wśród różnych dostępnych narzędzi ograniczania dostępności azotu, inhibitory
ureazy, takie jak NBPT (N-(n-butylo) triamid tiofosforowy) mają największy potencjał do poprawy
efektywności mocznika poprzez zmniejszenie strat N, głównie przez ulatnianie amoniaku. W latach 2011
i 2012 założono małopoletkowe doświadczenie z ziemniakami odmiany ‘Karin’, zlokalizowane w miejscowości
abčice, około 30 km na południe od Brna, w regionie uprawy kukurydzy. Przed sadzeniem zastosowano
obydwa warianty nawożenia mineralnego (mocznik i mocznik z inhibitorem ureazy NBPT-UREA stabil) na
powierzchnię gleby. W czasie sadzenie nawozy zostały wymieszane z glebą. Doświadczenie obejmowało
7 obiektów: 54, 72, 90 kgN • ha–1 jako mocznik, 54, 72, 90 kgN · ha–1 jako UREA stabil oraz nienawożony
obiekt kontrolny, każdy w 4 powtórzeniach. Celem doświadczenia było zbadanie działanie dwóch różnych nawozów
i różnych dawek N na wielkość plonu bulw ziemniaka oraz zawartość azotu (N) i kadmu (Cd) w bulwach
i łętach (łodygi + liście). W 2011 r. zawartość azotu w bulwach wahała się od 14,3 do 15,6 g • kg–1, a w łętach od 29,7 do 40,9
g • kg–1 s.m. Zawartość kadmu w bulwach wahała się od 0,14 do 0,17 mg • kg–1, a w łętach od 0,50 do 0,72
mg • kg–1 s.m. W 2011 r. plony bulw zmieniały się nieregularnie, tj. od 17,0 do 32,9 t • ha–1. W 2012 r.
zawartość azotu w bulwach wahała się od 16,0 do 17,3 g • kg–1, a w łętach od 23,9 do 36,9 g • kg–1 s.m.
Zawartość kadmu w bulwach wahała się od 0,13 do 0,20 mg • kg–1, a w łętach od 0,35 do 0,64 mg • kg–1 s.m.
W 2012 r. plony bulw zmieniały się nieregularnie, od 25,2 do 33,9 Mg • ha–1.
Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że obydwa warianty nawożenia (mocznik, UREA
stabil) powodowały nieregularne zmiany zawartości N i Cd w biomasie ziemniaka w zależności od roku,
dawki azotu i analizowanego organu rośliny (bulwy, łęty). W obydwu latach łęty zawierały więcej N i Cd niż
bulwy. Plony bulw zmieniały się nieregularnie w zależności od roku i dawki nawozów azotowych.
