Konfiguracje ciał – płciowe i tożsamościowe transgresje w „Przekładańcu” Andrzeja Wajdy

Autor analizuje Przekładańca (1968) – produkcję telewizyjną zrealizowaną przez Andrzeja Wajdę według scenariusza Stanisława Lema – w kontekście problematyki odmienności cielesnej i seksualnej. Opisuje, jakie sposoby kodowania inności zostały użyte przez twórców, a przede wszystkim zwraca uwagę na charakterystyczny kampowy styl tej produkcji. Zastosowana przez Wajdę strategia kampowa, bazująca na ekscesie cielesnym oraz ironii, pozwoliła na podkreślenie performatywnego i doraźnego charakteru ról genderowych oraz na zdenaturalizowanie samej koncepcji płci. W artykule została ponadto omówiona – powracająca w tym filmie – figura androgyna, która także dekonstruuje ideę binarności płci. W zakończeniu opracowania wskazano natomiast, w jaki sposób Przekładaniec sygnalizuje uwikłanie ciała i płci w różnorodne relacje społeczne i kulturowe.

The article discusses Przekładaniec (Roly Poly, 1968) – a television production by Andrzej Wajda, based on the script by Stanisław Lem – in the context of bodily and sexual otherness. The author of the text describes the methods of coding otherness used by the creators, paying attention primarily to the camp style characteristic of the production. Wajda’s camp strategy, based on bodily excess and irony, made it possible to emphasize the performative and ad hoc nature of gender roles, and to denaturalize the concept of gender itself. The article also discusses the figure of the androgyne, which recurs in the movie, and which also deconstructs the idea of gender binary. The study concludes by pointing out how Roly Poly signals the entanglement of the body and gender in various social and cultural relations.