Keywords as Linguistic Tools for Information and Knowledge Organization

Potrzeba nowego spojrzenia na słowa kluczowe wynika z nowych możliwości indeksowania dokumentów i informacji, zwłaszcza indeksowania społecznościowego, ale nie tylko. Wymaga nowych badań i refleksji naukowej nad przetwarzaniem informacji zarówno przez mózg człowieka, jak i w systemach komputerowych. To z kolei stwarza potrzebę spojrzenia zarówno na organizację informacji i wiedzy, jak i na słowa kluczowe w kategoriach koncepcji sieciowej organizacji informacji i wiedzy. Temat jest aktualny przede wszystkim z powodu stosowania słów kluczowych w systemie WWW, indeksach rzeczowych, katalogach OPAC, systemach pełnotekstowych czy bibliotekach cyfrowych. Organizacja informacji i wiedzy za pomocą słów kluczowych jest obecnie urzeczywistniana w systemach informacyjno-wyszukiwawczych nie tylko w różnych strukturach o charakterze folksonomicznym, lecz także w nowych strukturach ontologicznych, taksonomicznych i mapach myśli. Głównym wątkiem pracy jest refleksja nad zakresem i aktualnymi możliwościami wykorzystania słów kluczowych, nazywanych coraz częściej tagami, w reprezentacji oraz organizacji informacji i wiedzy. Zagadnienie to zostanie przedstawione na płaszczyźnie porównawczej. W tym kontekście zostanie poruszony również problem tożsamości używanych słów kluczowych w porównaniu z klasycznymi i nieklasycznymi językami słów kluczowych, a także ich relacje do języka naturalnego. Rozważania kończą się próbą odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule o rolę słów kluczowych w organizacji informacji i wiedzy we współczesnych systemach wyszukiwania informacji. W konkluzji podkreśla się, że używając słów kluczowych, w istocie mamy do czynienia przede wszystkim z językiem naturalnym w funkcji metainformacyjnej, a nie tylko ze sztucznym językiem słów kluczowych, oraz że systemy „-nomiczne” oparte na hierarchii zwykle są mocno ustrukturalizowane, zaś systemy wykorzystujące słowa kluczowe są słabo ustrukturalizowane. Organizacja informacji i wiedzy za pomocą słów kluczowych najczęściej opiera się na praktyce indeksowania, czyli dokonuje się „od dołu do góry”, podczas gdy klasyfikowanie jest podejściem odwrotnym.

Information and knowledge organization by keywords is presently effected in information and retrieval systems – not only in various taxonomic structures, but also in new structures of a folksonomic and ontological nature as well as mind maps. The need for a fresh look at keyword results from the new possibilities of document and information indexing, especially of social (collaborative) indexing, among others. This will require new research and scholarly reflection on information processing by both computer systems and the human mind. And this will, in turn, create the need to look at both information and knowledge organization and keywords in terms of the network organization of information and knowledge. This topic is current, owing to the application of keywords in the WWW system, subject indexes, OPACs, full-text systems, and digital libraries. The considerations are concluded by an attempt to answer the question contained in the title relating to the roles of keywords in information and knowledge organization for current information systems. This study has shown that, by using keywords, we essentially deal with a natural language in a meta-information function, not only with an artificial keyword language; “-nomic” systems based on hierarchy are usually strongly structured, while the systems that use keywords are hardly structured. Information and knowledge organization by keywords is frequently based on the indexing practice, which means that it is carried out bottom up (with classification being a reverse process).