Szkoła w dyskursie polskich kabaretów

The study aims to identify problems related to school and school education present in cabaret discourse and the way they are presented. The cabaret is an interesting research area and field of analysis of social problems, including issues related to educational policy. The data collection method was source searching. The analytical material consisted of eight sketches of Polish cabarets, selected according to the criteria: time of publication, popularity, and topicality. The data analysis method belongs to a group of approaches called critical discourse analysis. Applications of discursive strategies described by R. Wodak and M. Reisigl were sought. The results show that in the discourse of Polish cabarets, the school is presented as a subordinate contractor of political and legal regulations. It characterises with low social prestige, which is built on the low assessment of school teaching in terms of content, the low prestige of the teaching profession, and the low assessment of the student’s role. In relations between these entities, the discourse of scolding and disciplining appears as the manifestation of power and hierarchy; of infantilisation and sexism.

Celem badań, których wyniki są prezentowane w niniejszym artykule, jest rozpoznanie problemów odnoszących się do szkoły i edukacji szkolnej obecnych w analizowanym dyskursie kabaretowym oraz sposobu ich prezentacji. Ze względu na swoje cechy dystynktywne oraz przynależność do kultury popularnej kabaret stanowi interesujący poznawczo obszar badawczy, pole analiz wielu problemów społecznych, w tym wypadku kwestii związanych z polityką edukacyjną. Metodą zbierania danych było przeszukiwanie źródeł. Materiał analityczny stanowiło osiem skeczów polskich kabaretów dobranych w sposób systematyczny przy zastosowaniu kryteriów: czasu publikacji, popularności i tematyczności. Metoda analizy danych mieści się w grupie podejść określanych jako Krytyczna Analiza Dyskursu. W analizowanym materiale poszukiwano aplikacji strategii dyskursywnych (nazywania, orzekania, argumentacji, perspektywizacji, wzmacniania i tonowania) opisywanych przez Ruth Wodak i Martina Reisigla. Wyniki analiz pokazują, że w dyskursie polskich kabaretów szkoła prezentowana jest jako podporządkowany wykonawca regulacji polityczno-prawnych. Jako instytucja cechuje się niskim prestiżem społecznym, który budowany jest zarówno poprzez niską ocenę edukacji szkolnej pod kątem merytorycznym, jak i niski prestiż zawodu nauczyciela oraz niską ocenę roli ucznia. W relacjach między podmiotami edukacji szkolnej ujawnia się wyraźnie dyskurs strofująco-dyscyplinujący jako jeden z symptomów władzy i hierarchii. Widoczne są także przejawy infantylizacji oraz seksizmu.