Krytyka parlamentaryzmu w Rzeczypospolitej w literaturze staropolskiej końca XVI wieku

Rokosz Zebrzydowskiego (1606–1609) jest dowodem spadku zaufania obywateli do parlamentu. W artykule nie opisuje się jednakowoż rozumowania o sejmie w czasie rokoszu. Moim celem jest wskazanie na pewne elementy wcześniejszej argumentacji dotyczącej krytyki sejmu zawartej w trzech ważnych pracach powstałych w ostatnim dziesięcioleciu wieku XVI. Są to: Stanisława Karnkowskiego Exorbitancyje i naprawa Koła Poselskiego (1596), Piotra Skargi Kazania sejmowe (1597) oraz Krzysztofa Warszewickiego De optimo statu libertatis (1598).

A Zebrzydowski’s rebellion (1606–1609) is a proof of exhaustion of the citizens’ trust in the parliament. This paper does not treat the line of reasoning about the Sejm at the time of the rebellion but intends to elucidate certain earlier arguments pointing to the criticism of the Sejm of the Commonwealth presented in three seminal works of the last decade of the 16th century. They are: Stanisław Karnkowski’s Exorbitancyje i naprawa Koła Poselskiego (literally: “Exorbitances and repair of the Deputies’ Faction,” 1596), Piotr Skarga’s Kazania sejmowe (“Sermons before the Sejm,” 1597), and Krzysztof Warszewicki’s De optimo statu libertatis (1598).