Konstrukcje kobiecości w polskim filmie [] Szkic do analizy

Celem artykułu jest prześledzenie obrazu kobiety w polskiej kinematografii na tle najważniejszych przemian polityczno-gospodarczych oraz kulturowych w kraju, począwszy od niestabilnych lat międzywojennych, poprzez okres komunizmu, aż do w pełni demokratycznego państwa o gospodarce wolnorynkowej. Autorka dowodzi, że społeczne pojmowanie kobiecości poddawane jest procesowi rekonstruowania lub modyfikowania zawsze wtedy, gdy zmieniają się realia historyczne i obyczajowe, a będące efektem owej rekonstrukcji reprezentacje kobiecości stają się definicją, według której funkcjonują pożądane i akceptowane w danej społeczności modele kobiety. Zjawisko to jest szczególnie widoczne na przykładzie kultury polskiej, której przemiany dokonywały się dotąd w cieniu politycznych transformacji, a dla której ważnym nośnikiem wartości pozostaje kino. Podjęta w artykule analiza nie tylko pokazuje, jak zmieniający się kontekst społeczno-historyczny kształtował kulturowe wizerunki kobiet i sposób rozumienia kobiecości przez polskich twórców filmowych, ale również określa najważniejsze i najbardziej typowe dla polskiej kultury konstrukcje kobiecości i kobiece wzorce osobowe.

The article aims to analyse the representation of women in Polish cinematography against the background of crucial political, economic and cultural transformations in the country, starting from the unstable interwar years, through the communist period, to a fully democratic state with a free market economy. The author argues that the social perception of femininity is modified whenever historical realities and social conventions change. Those reconstructed models of womanhood provide a defining framework for women’s expected and acceptable behaviours and attitudes in a given community. This has been particularly evident in Poland, where cultural transformations have constantly been intertwined with political and economic changes, while cinema remains a vital medium to convey cultural values and raise important social issues. The study examines how the changing socio-historical context has shaped the category of womanhood in Polish (film) culture and discusses the most distinctive constructions of femininity and female role models it has developed.