Odłamkowanie podczas wybuchu zbiorników z LPG

Działania ratownicze podczas zdarzeń z LPG wiążą się z wieloma zagrożeniami. Obecność zagrożeń zależy od sytuacji na miejscu zdarzenia jak również od podjętych działań gaśniczych i ratowniczych. Umiejętność obserwacji i prognozowania rozwoju sytuacji może zminimalizować ryzyko uszkodzenia i zniszczenia przyległych obiektów. Wcześnie podjęta decyzja o ewakuacji i wycofaniu na bezpieczna odległość może uratować życie wielu ludzi i strażaków. W artykule zostały opisane zagrożenia od odłamków powstających w trakcie wybuchu BLEVE. Opisano metodykę obliczania zasięgu odłamków powstających w trakcie wybuchów fizycznych zbiorników. Przedstawiono i omówiono wyniki eksperymentalnych wybuchów 11 kg zbiorników z LPG przeprowadzonych na poligonie. W większości przypadków typowa butla na .propan-butan. ulegała fragmentacji na kilka odłamków: w części cylindrycznej na 1-2 odłamki, dwie dennice oraz obręcz ochronną i zawór. Średnio w trakcie wybuchu butli 11 kg z LPG powstaje od 4 do 6 odłamków. Zsięg odłamków zależy w głównej mierze od kształtu i masy. Największe fragmenty przeleciały dystans około 70 m. Maksymalny zasięg rażenia odłamkami wynosił około 250 i 270 m dla płaskich części poszycia oraz zwartych elementów butli. W niektórych przypadkach zasięg przewyższał maksymalny obliczony promień rażenia, prawdopodobnie ze względu na wystąpienie zjawiska "frisbee". W trakcie zdarzeń na otwartej przestrzeni Kierujący Działaniem Ratowniczym w sytuacji zagrożenia wybuchem 11 kg butli z propanem-butanem powinien wyznaczyć strefę niebezpieczna o promieniu nie mniejszym niż 300m.

The rescue operation during accidents with LPG vessels is connected with many threats. This threats depend from situation on accident place as well as firefighting and rescue activities. Skill of observation and forecasting of situation development can significantly minimise the risk of injury and destruction of objects. Early made decision about evacuation and withdrawal of attendance on safe distance can save many occupants and firefighter lives. The threats from splinters forming during BLEVE explosion was described in article. A method of calculating the range of fragments generated during physical explosions of tanks was called. The results of proving ground experiments with 11 kg LPG tank were showed and discussed. In most cases those type of vessels disrupt in cylindrical part of tank shell, which form few fragments of diversified shape and mass (1-2), two end-caps and gas cylinder top. Average number of missiles for cylindrical tank is between 4 and 6. The range of fragments depend on shape and mass. The largest elements of tank could be found in distance 70 m from experimental position. Maximum range, 250 and 270 m, had flat pieces of tank shell and compact, small mass elements. In some cases maximum distance is longer than calculated maximum range, because "frisbee" effect for flat parts can occur. Incident commander during action in open space with typical 11 kg LPG tank, when exist high probability of explosion, should determine dangerous zone of at least 300 m.