Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat i dziś

Cel: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zarysu historii działań Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa oraz metod i środków technicznych wykorzystywanych współcześnie do poszukiwania i ratowania ludzi na morzu oraz likwidacji rozlewów olejowych i innych zagrożeń środowiska morskiego. Wprowadzenie: Bezpieczeństwo żeglugi jest problemem złożonym. Warunki eksploatacji, stan techniczny jednostki, wyszkolenie i umiejętności załogi to tylko niektóre z czynników wpływających na szanse przeżycia i uratowania mienia w sytuacjach krytycznych. Gdy dochodzi do wypadków czy katastrof na morzu i konieczne jest poszukiwanie oraz ratowanie ludzi, bądź likwidacja zanieczyszczeń środowiska morskiego, wykorzystywane są siły i środki Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR). Służba SAR formalnie powstała w 2002 r., jednakże historia jej funkcjonowania zaczyna się już w latach 30. ubiegłego wieku (a pierwsze stacje ratownictwa powstawały pod koniec XIX wieku). Działania służb w obszarze ratowania życia ludzkiego na morzu polegają przede wszystkim na poszukiwaniu i podejmowaniu rozbitków znajdujących się w wodzie lub w środkach ratunkowych. Prowadzone są one z wykorzystaniem m.in. morskich statków ratowniczych, które mogą wykonywać zadania bez względu na stan morza i porę dnia oraz łodzi ratowniczych. Służby SAR biorą tez udział w gaszeniu pożarów na statkach oraz podejmują holowania ratownicze. W drugim obszarze działań służby SAR są odpowiedzialne za usuwanie z powierzchni morza rozlewów ropy naftowej, produktów ropopochodnych oraz innych niebezpiecznych i szkodliwych substancji chemicznych (HNS) powstałych w wyniku wypadków morskich oraz katastrof przemysłowych na lądzie. Służby są odpowiedzialne za koordynowanie akcji zwalczania zagrożeń oraz zanieczyszczeń środowiska morskiego. Prowadzą awaryjne wyładowywanie olejów oraz HNS ze zbiornikowców, a także poszukiwanie oraz wydobywanie zagubionych substancji i towarów niebezpiecznych w opakowaniach. Odpowiedzialne są również za zapobieganie przedostawaniu się olejów i HNS do środowiska morskiego. Zadania te realizowane są z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu do zwalczania rozlewów. Podsumowanie: W artykule przedstawiono opis zadań wykonywanych przez służby SAR na przestrzeni lat. Opisano metody działania, wyposażenie oraz reorganizację służb. Przypomniano ich sukcesy na arenie międzynarodowej. Zwrócono również uwagę na problemy związane z sytuacją polityczną, brakami w wyposażeniu powojennym oraz na trudności we współpracy między służbami. Opisano współczesne działania Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce. W artykule zaprezentowano również rozlokowanie sił i środków służby, podstawę prawną działania, scharakteryzowano wyposażenie baz. Opisano wszystkie rodzaje jednostek ratowniczych, będących w dyspozycji służb.

Aim: The purpose of this article is to outline past activities of the Maritime Search and Rescue Service, methods and technical means used today to search for and rescue people at sea and how the consequences caused by oil spillage, and other threats to the marine environment can be eliminated. Introduction: Maritime transport safety is a complex issue. The factors, which affect the chances of survival and salvage in critical situations include: operating conditions, technical condition of the ship, the training and skill of the crew. The Maritime Search and Rescue Service (SAR) provides support in situations where accidents or disasters occur at sea. The Service is involved in the search for and rescue of people, and elimination of threats from oil spills or other pollution of the marine environment. SAR was formally created in 2002, although it’s origin and functions stem from the 1930’s, bearing in mind that the first rescue stations were created towards the latter part of the XIX century. Rescue activities performed by SAR involve, in the main, searching for and retrieving shipwrecked people at sea. This is carried out with the use of equipment, such as marine rescue vessels, which can perform tasks regardless of sea conditions and time of day. The SAR Service also assists in firefighting on ships and undertakes emergency towing of sea going vessels. Secondly, the SAR is responsible for the removal from the sea surface of: oil spills, oil derivative products and other hazardous, and noxious substances (HNS) dispersed as a result of sea accidents and onshore industrial catastrophes. The service is responsible for the coordination of operations to overcome threats and pollution of the sea environment. SAR takes a lead in offloading oil and HNS from tankers as well as the conduct of search and recovery of lost hazardous substances and packaged cargoes. SAR is also responsible for the prevention of oil and HNS penetration into the sea environment. These activities are performed with the aid of specialist equipment designed to overcome spillages. Summary: The article provides a historical description of tasks performed by SAR. It illustrates operation methods, equipment used and stages of reorganisation encountered over time. The narrative brings to mind successful achievements on the international arena, but simultaneously reflects on challenges faced by the service over the years. The latter includes political upheavals, post war equipment shortages, problems associated with cooperation between different services and other obstacles. The account, dealing with current day operational activities of The Maritime Search and Rescue Service reveals the legal basis for the undertaking, identifies the deployment of resources, both human and equipment and describes the types of rescue establishments, which are at the disposal of the service.