Wpływ sposobów neutralizacji toksycznie kwaśnych utworów na wierzchowinie zwałowiska zewnętrznego KBB 'Bełchatów' na wzrost sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Przedstawiono wyniki badań wysokości i grubości w szyi korzeniowej sosny zwyczajnej wzrastającej na powierzchni doświadczalnej zlokalizowanej na wierzchowinie zwałowiska zewnętrznego KWB 'Bełchatów', gdzie prowadzono badania nad neutralizacją toksycznie kwaśnych utworów nadkładu. Jako neutralizatory zastosowano: kredę jeziorną, wapno palone, wapniak mielony, popiół z spalania węgla brunatnego i mączkę fosforytową. Z pośród zastosowanych neutralizatorów najlepszy wpływ na wzrost sosny zwyczajnej wykazały mączka fosforytowa oraz popiół.

The presence of excessively acid deposits on the surface of waste heaps is a characteristic problem, difficult to solve in the reclamation of the post-mining areas of brown coal mining. These deposits are some of the most difficult to reclaim [Skawina and Trafas 1971, Krzaklewski 1988]. The present paper describes an experiment set up on the toxically acid surface deposits of the outer waste heap of 'Bełchatów' brown coal mine in spring 1995. There were 5 neutralizers, each used in 2 doses, which - in-cluding the 'zero' one - yielded 11 combinations, each in 3 repetitions. The experiment was set up using the random block method with the field size of 30 m2. Various neutralizers were used in different doses, calculated according to the equal CaO content in them. These were: oxide lime (70% CaO), carbonate lime (45% CaO), bog lime from 'Bełchatów' brown coal mine (35% CaO), ash from the burning of brown coal in 'Bełchatów' power plant, and phosphorite flour (40% CaO and 30% P2O5). After two years (in autumn 1997), Scotch pine was introduced in the area. The aim of the present paper was to assess the impact of different means to neutralize the toxically acid deposits on the growth of Scotch pine. The results obtained show that the best growth was achieved by Scotch pine in those variants where phosphorite flour and ash from the burning of brown coal were used as neutralizers.