Etyka w ekologii przemysłowej

Industrial ecology (IE) intends to improve industrial processes in a way that the society benefits with as less damage of the environment as possible. As a concept it gives responses to environmental problems in the field of industry and technology and aims to enable management of human activity on a sustainable basis by minimizing energy and materials usage, ensuring acceptable quality of life for people, minimizing negative ecological im-pacts of human activity to levels natural systems can sustain, and maintaining economic viability of systems for industry, trade and commerce. Industrial ecology offers a systems methodology for the analysis of material and energy flows. Thereby an investigation of the connection between humans and nature, placing human activity in the larger context of the biophysical environment from which we obtain resources and into which we put our wastes is of essential importance. Since industrial ecology has been developed by engineers and natural scientists an ethical reflection of the con-cept is often neglected. Ubiquitarily manifests however in anthropocentric assertions such as harmonizing the contradiction between nature and culture with scientific expertise, appropriate technology and socio-economic management. This paper interprets industrial ecology ethically by relating values to specific characteristics of the systems me-thodology. This interpretation should provide a starting point for a debate within the field out from the concepts. own epistemological premises. The presumption for the value of this endeavour is that industrial ecology is not morally ˇ°neutralˇš but possesses an implicit normative potential for the design of a possible sustainable world. Following the introduction, which presents the systems methodology as a core concept in industrial ecology, the second section gives an overview over main environmental ethics positions to prepare the ground for the argu-ment that industrial ecology might benefit from considering a moderate biocentrism. Section three examines three epistemological characteristics of the systems methodology: interdependence, diversity and complexity and explores their relationship to values in ethics: responsibility, openness and correspondence. Conclusively, the fourth section gives some reasons why a moderate biocentrism supplementing anthropocentric positions is ad-vantageous for IE and what benefits can be gained for research and practice in the field.

Ekologia przemysłowa służy udoskonaleniu procesów przemysłowych w sposób, który przyniesie korzyści spo-łeczeństwu, jak najmniej przy tym szkodząc środowisku. Koncepcja ekologii przemysłowej odpowiada na pro-blemy środowiska w dziedzinach przemysłu i technologii oraz ma umożliwić zrównoważone zarządzanie dzia-łalnością człowieka poprzez zmniejszanie zużycia energii i surowców, zapewnianie odpowiedniej jakości życia, zmniejszanie negatywnych skutków działalności człowieka, a także utrzymywanie rentowności systemów dla przemysłu, handlu i rzemiosła. Ekologia przemysłowa oferuje metodologię systemów potrzebną do analizy przepływów materiałów oraz energii. Dlatego tez istotne znaczenie ma badanie związku między człowiekiem i przyrodą, działalności człowieka widzianej w szerszym kontekście środowiska biofizycznego, z którego pobie-ramy zasoby i do którego wyrzucamy nasze odpady. Ponieważ ekologia przemysłowa została rozwinięta przez inżynierów i przyrodników, etyczny aspekt tej kon-cepcji jest często zaniedbywany. Odnaleźć go można jednak w powszechnie używanych antropocentrycznych twierdzeniach np. o łagodzeniu sprzeczności pomiędzy naturą i kulturą poprzez ekspertyzę naukową, odpowied-nią technologię oraz zarządzanie społeczno-ekonomiczne. Niniejszy artykuł pokazuje ekologię przemysłową w świetle etycznym poprzez odniesienie wartości do specy-ficznych cech metodologii systemów. Ekologia przemysłowa nie jest moralnie „neutralna”, lecz posiada ukryty potencjał normatywny, umożliwiający zaprojektowanie zrównoważonego świata. Wstęp do niniejszego artykułu przedstawia metodologię systemów jako podstawowe pojęcie w ekologii przemy-słowej. Drugi paragraf zawiera przegląd podstawowych trendów w etyce środowiskowej, pokazując związek ekologii przemysłowej z umiarkowanym biocentryzmem. Trzeci eksploruje trzy epistemologiczne cechy meto-dologii systemów: współzależność, różnorodność i złożoność, a także ich stosunek do wartości w etyce, takich jak odpowiedzialność, otwartość i współistnienie. Natomiast czwarty podaje powody uzasadniające dlaczego umiarkowany biocentryzm, jako dodatek do antropocentrycznego stanowiska, jest pozytywny dla ekologii prze-mysłowej.