Reforma Kościoła i w Kościele. Formuła Ecclesia semper reformanda w aspekcie historycznym

Dzisiaj już wiemy, że Kościół, posiadający obok wymiaru boskiego także wymiar ludzki, stale potrzebuje adekwatnej i poprawnej teologicznie odnowy i reformy. Droga do powszechnego przyjęcia tego przekonania była bardzo długa, aż wyraziła się ostatecznie w znanej formule Ecclesia semper reformanda. Odwołujemy się do niej w teologii i w życiu Kościoła, starając się ją zrozumieć i odpowiednio zastosować. W tym miejscu proponujemy historyczne spojrzenie na jej genezę, która ukazuje także jej ogólne znaczenie eklezjalne i teologiczne, ale także jej ograniczenia, gdyż jej treść nie jest bynajmniej jednoznaczna.

This article attempts to trace the origins of the formula Ecclesia semper reformanda which is frequently referred to in ecclesiology as well as in debates on certain issues which have to be tackled in the contemporary Church. Although the idea of the reform of the Church is as old as the Church itself, the very formula dates back to the circles of the Dutch Reformed Church, with its author being reverend Jodocus van Lodenstein (1620‒1677) who included the formula in his treatise Beschouwinge van Zion (Utrecht 1674). It is likely that the formula, along with the very idea of the reform, was not acknowledged in the Catholic Church because of its origins. Contemporary theology has to undertake an important task and to give the formula the authentic meaning which will correspond with the catholic ecclesiology, which is definitely promoted by the Second Vatican Council and the teachings of post-conciliar popes.