Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego a zarządzanie procesem integracji walutowej w Polsce

Współczesna myśl ekonomiczna nie oferuje jednoznacznego podejścia do zagadnienia integracji monetarnej, a w szczególności wchodzenia do unii walutowej krajów o niższym poziomie rozwoju. Niemniej jednak, podstawowe narzędzie oceny gotowości gospodarki do usztywnienia kursu, jakim jest Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego, zapewnia pewne rekomendacje, które powinny być wykorzystane w zarządzaniu procesem integracji walutowej. Celem pierwszej części tekstu jest przedstawienie współczesnego spojrzenia na proces integracji walutowej, jaki reprezentuje niejednorodna, często niespójna, ale jakże użyteczna Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego (TOOW). Prześledzenie jej ewolucji pozwoli na uporządkowanie podejścia do samego pojęcia OOW jak i nakreślenie szerszego kontekstu ekonomicznego, w jakim teoria podlegała przeobrażeniom. W drugiej części tekstu podjęto próbę oceny przygotowania polskiej gospodarki do obecności w strefie euro poprzez pryzmat wybranych kryteriów konwergencji realnej. Polska wraz z wejściem do UE stała się bowiem członkiem Unii Gospodarczej i Walutowej z tzw. derogacją, co oznacza obowiązek zamiany waluty krajowej na euro, aczkolwiek bez wyraźnego wskazania terminu. Kraje aspirujące do strefy euro muszą jednak wypełnić kryteria konwergencji nominalnej potwierdzające ustabilizowanie gospodarki wyrażone wartościami podstawowych parametrów makroekonomicznych (korespondujących z tzw. nową TOOW). Doświadczenia krajów strefy euro wskazują, iż niezbędne do włączenia ich systemów gospodarczych pod parasol wspólnej waluty były również warunki wyznaczone przez kryteria konwergencji realnej (związane z tzw. tradycyjną TOOW).

Contemporary economic thought does not offer any unambiguous approach to the notion of monetary integration, and in particular accession to the monetary union of less developed countries. However, the Optimal Currency Area Theory as the basic tool for assessing readiness of the economy to strengthen the exchange rate provides for certain recommendations to be used in managing the currency integration process. The purpose of the first part of the article is to present current approach to the currency integration process represented by the composite and often incoherent, though still greatly useful Optimal Currency Area Theory (OCAT). Following through its evolution enables sorting out the approach to the notion of OCA itself and framing the wider economic context within which the theory has evolved. The second part of the article is concerned with an attempt at assessing readiness of Polish economy to join the Eurozone in the context of the selected criteria of real convergence. Upon accessing the European Union, Poland became a member of the Economic and Monetary Union with derogation, which means that it is obliged to change its local currency into the euro, though without any predefined date. Still, the countries aspiring to the Eurozone must fulfill the criteria of nominal convergence which would confirm that they have stable economies, expressed in terms of the basic macroeconomic parameters (corresponding with the 'new OCAT'). As evidenced by the experience of the current Eurozone member states, the conditions set by the criteria of real convergence (related to the 'traditional OCAT') were also required to include their economic systems under the umbrella of the common currency.