Współzależności między cechami fizycznymi nasion jodły pospolitej

Z doniesień literaturowych wynika, że na tempo i efektywność kiełkowania nasion w dużym stopniu wpływa ich masa. Jednak ze względu na trudność przeprowadzenia na dużą skalę kalibracji nasion pod względem ich masy poszukuje się cech silnie z nią powiązanych, które w zastępstwie można wykorzystać przy separacji materiału nasiennego. W związku z tym celem pracy jest wyznaczenie zakresu zmienności podstawowych cech fizycznych nasion jodły pospolitej oraz określenie współzależności między tymi cechami w aspekcie wykorzystania uzyskanych informacji przy planowaniu i realizacji procesów sortowania nasion tego gatunku. Badaniami objęto 5 partii nasion, które pozyskano z polskich drzewostanów w regionie nasiennym Jd62. Dokonano pomiarów prędkości krytycznej unoszenia, grubości, szerokości, długości, kąta tarcia zewnętrznego i masy każdego nasiona. Na podstawie tych cech obliczono geometryczną średnicę zastępczą, wskaźnik proporcji wymiarów, wskaźnik sferyczności oraz gęstość nasion. Stwierdzono, że cechami rozdzielczymi, które można wykorzystać przy kalibracji nasion jodły pospolitej pod względem ich masy w kolejności malejącego związku korelacyjnego są: grubość, długość, prędkość krytyczna unoszenia, szerokość, gęstość oraz kąt tarcia zewnętrznego. W procesie uszlachetniania analizowanego materiału nasiennego powinno się stosować przede wszystkim separatory sitowe z sitami o otworach podłużnych, wyposażone w przynajmniej dwa sita: o wymiarze roboczym ≠3,5 mm i ≠2,25 mm. Dzięki takiemu zestawowi sit z materiału nasiennego będzie można wyodrębnić nasiona bezwartościowe oraz wydzielić frakcję nasion najbardziej dorodnych, którą ze względu na potencjalnie najwyższą zdolność kiełkowania można przeznaczyć do prowadzenia siewu punktowego lub obsiewania pojedynczych kaset i bloków styropianowych przy produkcji tzw. sadzonek z bryłką.

According to published research findings, germination rate and efficiency are largely determined by seed mass. However, it is difficult to calibrate seeds based on their mass on a large scale. Therefore, other traits strongly correlated with mass should be identified and used in the seed separation process. The aim of this study was to determine the range of variation in the basic physical properties of silver fir seeds, and the presence of correlations between these properties for the needs of the seed sorting process. The experiment was performed on 5 batches of seeds harvested from Polish tree stands in seed zone Jd62. The terminal velocity, thickness, width, length, angle of external friction and mass of every seed were measured. The values of these parameters were used to calculate the geometric mean diameter, aspect ratio, sphericity index and the density of seeds. Silver fir seeds can be divided into mass fractions based on the following parameters correlated with mass, arranged in decreasing order: thickness, length, terminal velocity, width, density and angle of external friction. To improve their quality, the analysed seeds should be sorted with the use of sieve separators with longitudinal openings, equipped with at least two sieves with working mesh dimensions of ≠3.5 mm and ≠2.25 mm. Such a set of sieves can support the separation of worthless seeds from the plumpest seeds characterised by potentially the highest germination capacity, which could be used for single-seed sowing or sown in single boxes and Styrofoam blocks in the production of seedlings with root balls.