Kwestie narodowościowe na Bałkanach jako przykład konfliktu cywilizacyjnego – wybrane zagadnienia

Na obszarze Bałkanów ścierają się wpływy trzech cywilizacji. Wojna w latach 90. XX w. i rozpad wielonarodowościowej Jugosławii uwidoczniły istnienie zadawnionych konfliktów między cywilizacją prawosławną, cywilizacją zachodnią oraz cywilizacją islamską (np. spór serbsko-chorwacki czy muzułmańsko-serbski). Obecnie potencjalnymi punktami zapalnymi są: w Serbii-Wojwodina ze znaczną mniejszością węgierską oraz dążący do autonomii muzułmański Sandżak, trudne współistnienie w jednym państwie Bośni i Hercegowinie trzech narodów: Muzułmanów Serbów i Chorwatów, kwestia mniejszości tureckiej i Pomaków w Bułgarii. Podziały te spowodowane są występowaniem różnic historycznych, językowych, religijnych, kulturowych i narodowościowych. Odmienność ta sprawia, że narodom i mniejszościom narodowym, zamieszkującym region Bałkanów, trudniej jest się integrować, co przejawia się w chęci tworzenia własnych autonomii lub dążeniu do stworzenia własnych jednolitych narodowościowo obszarów. Poszczególne kraje wspierane są również politycznie w obrębie kręgów cywilizacyjnych, np.: Bośniaccy Muzułmanie przez kraje arabskie, Serbia przez Rosję, a Chorwacja przez UE i Watykan.

The huge impact of three civilizations on the Balkan Peninsula is the basis of this article. The war that took place in the 1990s and after the breakup of Yugoslavia exposed the existence of several unresolved conflicts between Catholic, Orthodox and Islamic civilizations. In the article the author also takes account of present trouble spots such as: in Serbia, Vojvodina with a large Catholic Hungarian minority and Muslim Sanjak of Novi Pazar, aiming to gain autonomy; the mutual coexistence of Muslims, Serbs and Croats in the strongly divided state of Bosnia and Herzegovina; the question of Turkish and Pomaks minority in Bulgaria. This sort of divisions are caused by historical, linguistic, religious, cultural and nation-al differences. The variety of dissimilarities have caused various problems such as: problems with the integration of minorities, with the creation of national autonomous regions or with the building of national states. Moreover, the minorities and states from one civilization circles are supported politically, militarily or economically by the same civilization (for example Bosnian Muslims are supported by Arab states, Serbia by Greece and Russia, Croatia and Slovenia by the European Union).