Rozważania nad efektywnością infrastruktury informacji przestrzennej

Jednym z kluczowych zagadnień związanych z tworzeniem infrastruktur informacji przestrzennej (IIP) jest ich ocena, obejmująca między innymi rachunek ekonomiczno-finansowy. Niezależnie od momentu przeprowadzania badania (tj. w fazie prac przygotowawczych i projektowych w zakresie infrastruktury, w trakcie jej budowy lub po zakończeniu wdrożenia) istotne jest zestawienie ponoszonych nakładów. Dopełnieniem ewaluacji jest także weryfikacja oczekiwanych efektów wynikających z tworzenia i użytkowania infrastruktur oraz pomiar faktycznych efektów. Potrzebę wykonywania analizy ekonomicznej i finansowej podkreśla się również w INSPIRE. W zakresie sprawozdawczości dotyczącej tworzenia infrastruktur zakłada się możliwość przedstawienia korzyści związanych z wdrożeniem dyrektywy INSPIRE poprzez bezpośrednie odwołanie do wydajności (ang. efficiency), a także efektywności (ang. effectiveness). Sprawozdania przekazywane przez poszczególne kraje członkowskie, oprócz wyników monitorowania, pozwalają ocenić czy i na ile zagadnienie efektywności jest przedmiotem badań oraz jaka jest efektywność infrastruktur krajowych współtworzących INSPIRE. Celem artykułu jest przedstawienie podstaw teoretycznych odnoszących się do szerokiego rozumienia pojęcia i oceny efektywności, a także założeń koncepcyjnych w tym w obszarze infrastruktur informacji przestrzennej oraz odniesienie do oceny efektywności infrastruktur krajowych w ramach INSPIRE, na podstawie przeglądu sprawozdań krajów członkowskich za lata 2010-2012.

One of the key aspects concerning creation of spatial data infrastructures (SDIs) is their assessment including among others economic analysis. Regardless of the moment of evaluation (i.e. the phase of preparatory and design tasks concerning the infrastructure, the creation phase or after implementation) it is essential to compile the list of costs. Verification of expected effects of the infrastructure's creation and use and measurement of the actual effects complements the evaluation. The need of economic and financial analysis is also emphasized by INSPIRE. Regarding the reporting of the national infrastructures' creation there, it is assumed that benefits of INSPIRE implementation may be presented by direct reference to efficiency and effectiveness. Apart from monitoring results, the reports allow to analyse if and how effectiveness issue is taken into consideration by Member States and what is the level of effectiveness of national infrastructures within INSPIRE . The aim of the paper is to describe in wider context theoretical foundations of the effectiveness concept and evaluation as well as conceptual assumptions in the area of the spatial data infrastructures and their reference to effectiveness evaluation of the national infrastructures within INSPIRE on the basis of the review of the Member States reports for 2010-2012.