Zieleń i woda w zabytkowych założeniach dworskich. Historia przekształceń wybranych przykładów założeń z Krakowa

Artykuł przybliża problematykę aranżacji krajobrazu w zabytkowym budownictwie dworskim. Zarówno woda jak i zieleń stanową istotne elementy kształtujące charakter przestrzeni wokół zabudowy. Niniejsze czynniki w kontekście budynków zabytkowych stanowią rozległą tematykę, którą można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich jest forma, drugą funkcja. Zarówno formę – swobodną i urządzoną, jak i funkcję – reprezentacyjną, rekreacyjną i użytkową, można rozpatrywać w kontekście historycznym (powstania danego założenia) oraz współczesnych aranżacji. Na przykładzie wybranych trzech obiektów znajdujących się w Krakowie zilustrowano zabytkowe założenia dworskie z uwzględnieniem wyżej wskazanego podziału.

This article introduces the problem of landscape arrangement in historic manorial construction. Both water and vegetation are important elements shaping the character of the space around the building. These factors in the context of historic buildings constitute a vast subject matter that can be divided into two groups. The first is form, the second function. Both the form - free and decorated, as well as, the function - representative, recreational and functional, can be considered in the historical context (creation of a given complex) and contemporary arrangements. Using three selected objects, located in Krakow, as examples of historical manorial complexes have been illustrated, taking into account the aforementioned division.