Warunki zasilania doliny dolnej Biebrzy

Dolina dolnej Biebrzy stanowi bardzo cenny, w dużym stopniu naturalny, torfowo-bagienny kompleks fizycznogeograficzny. Zachowały się tutaj siedliska bagienne pierwotne lub zbliżone do naturalnych, o dużych walorach przyrodniczych. Obserwuje się jednak niekorzystne przekształcenia pokrycia roślinnego, które wynikają najprawdopodobniej ze zmian uwilgotnienia siedlisk hydrogenicznych, jak również jakości wód zasilających. W tej części doliny nastąpiły najmniejsze zmiany stosunków wodnych, jednak dalsze przekształcenia mogą zagrażać wyginięciem naturalnych zbiorowisk roślinności bagiennej i cennych torfowisk. Niezbędne są działania, mające na celu wprowadzenie nowych zasad gospodarowania wodą, które zapewniłyby utrzymanie odpowiedniego uwilgotnienia gleb bagiennych, tak by nie dopuścić do przesuszenia torfów i ich degradacji. Wykorzystując badania modelowe, wydzielono strefy zasilania doliny wodami różnego pochodzenia. Umożliwiło to opracowanie zaleceń gospodarowania wodą pod kątem ochrony walorów przyrodniczych siedlisk hydrogenicznych. Wykorzystując badania terenowe i modelowe w basenie dolnej Biebrzy, przedstawiono wyniki pomiarów stanów wód powierzchniowych i podziemnych. Do opisu przepływu wód podziemnych wykorzystano dwa modele matematyczne - SIMGRO i FLOTRANS, które posłużyły do oceny źródeł zasilania doliny dolnej Biebrzy.

The Biebrza National Park represents a unique environment of river marginal wetlands with very well developed peat focusing ecosystems. One of the threats to the park is overdrying of soils, which may be caused by drainage works carried out in the past in the river valley and by some natural and anthropogenic changes in the adjacent areas. The result is an accelerated succession towards vegetation types dominated by scrubs and a loss of biodiversity. To improve and maintain necessary water conditions for the valuable ecosystems in the Biebrza National Park it is important to have a proper understanding of the hydrological systems. The study aims at understanding the regional groundwater flow and its relation to surface waters. The paper focuses mainly on the functioning of the hydrological system in terms of the sources of water fluxes to different ecosystem types in the Lower Biebrza Basin . The physically-based groundwater and surface water model SIMGRO was used to gain insight in the regional groundwater flow patterns. The SIMGRO model simulates regional water movement in unsaturated zone, saturated zone and in the surface water in an integrated manner. The FLOTRANS is a two-dimensional model for saturated zone. Using the results of the groundwater models, flow lines were calculated, giving information on the sources of water flow to different ecosystem types in the river basin. Numerical calculations with field measurements of groundwater tables together with analysis of soils and plants allowed to distinguish the discharge and recharge areas and different sources of water filling the river valley. All these data are important for preserving suitable hydrological conditions for various wetland types. They can be used to indicate problem areas and to determine measures for restoration in equilibrium with land use and landscape.