Bilans wybranych makroskładników łąki trwałej nawożonej nawozami mineralnymi i naturalnymi

Badania prowadzono w latach 2006-2009 w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego w Falentach, na doświadczeniu łanowym na łące trwałej, w warunkach grądu właściwego na czarnej ziemi zdegradowanej o składzie granulometrycznym gliny lekkiej pylastej. W prowadzonych badaniach porównywano efekty nawożenia nawozami mineralnymi na dwóch poziomach - 60 kg N·ha-¹ (N/60) i 90 kg N·ha-¹ (N/90) oraz obornikiem i gnojówką na tych samych poziomach nawożenia. Najmniejsze roczne plony suchej masy, wśród porównywanych, uzyskiwano na obu poziomach na obiekcie nawożonym wyłącznie obornikiem. Największe roczne plony suchej masy w kolejnych latach uzyskiwano na obiekcie nawożonym nawozami mineralnymi na drugim poziomie (NPK/90) oraz na tym samym poziomie, stosując gnojówkę (G/90). Bilans azotu wykazał duże ujemne salda na wszystkich badanych obiektach, niezależnie od sposobu nawożenia. Najmniejsze sumaryczne saldo fosforu, wynoszące 6,4 kg P·ha-¹ w czteroletnim okresie, stwierdzono na obiekcie nawożonym obornikiem na pierwszym poziomie (O/90). Największe wartości sald fosforu, stanowiące ok. 69,8 kg P·ha-¹ odnotowano na obu sposobach nawożenia nawozami naturalnymi na drugim ich poziomie, czego negatywnym skutkiem było wprowadzanie do gleby nadmiernych ilości fosforu i jego rozpraszanie do środowiska, grożące eutrofizacją wód. Salda bilansu potasu wykazywały wysoce ujemne wartości na wszystkich badanych obiektach. Na obiektach nawożonych obornikiem wnoszono wraz z nim duże ilości wapnia, uzyskując dodatnie jego salda bilansowe. Nawożenie gnojówką na obu poziomach znacznie poprawiło salda bilansu wapnia w porównaniu z nawożeniem mineralnym, lecz ich wartości pozostały ujemne. Stosowanie nawozów naturalnych, jak wynika z bilansu wapnia i magnezu, poprawia ich salda i uzupełnia niedobór w glebach oraz w runi łąkowej nawożonej nawozami mineralnymi.

The experimental study was conducted on permanent meadow situated in proper dryground habitat on black degraded soil in the years 2006–2009. The effects of fertilisation with mineral fertilisers, solid and liquid manure at two doses: 60 and 90 kg N·ha-¹ were compared. The lowest annual yields of dry matter were obtained with both N doses in the object fertilised with only manure. The highest annual yields of dry matter in subsequent years were obtained in the object fertilised with mineral fertilisers at the higher dose (NPK/90) and at the same dose when using liquid manure (G/90). Nitrogen balance was largely negative in all studied objects, regardless of fertilisation form. The smallest total balance of phosphorus, amounting 6.4 kg P·ha-¹ for the four-year period, was found in the object fertilised with manure at the lower rate (O/60). The highest values of P balance (69.8 kg P·ha-¹) were recorded with both forms of natural fertilisers applied at the higher rate. This was a negative effect of the excessive amounts of phosphorus introduced to the soil and its dispersion in the environment which could pose a threat of eutrophication. Potassium balance showed highly negative values for all studied objects. Objects fertilised with manure received also large amounts of calcium whose balance was positive. Liquid manure fertilisation at both doses significantly improved the balance of calcium in comparison with mineral fertilisation, though its value still remained negative. The use of natural fertilizers improved the balance of calcium and magnesium and complemented their deficit in soil and meadow sward fertilised with mineral fertilisers.