Transport substancji biogenicznych w zlewni młodoglacjalnej na tle sezonowych zmian struktury hydrograficznej (na przykładzie zlewni Borucinki)

Celem pracy jest określenie roli, jaką jednostki struktury hydrograficznej pełnią w różnicowaniu dróg migracji zanieczyszczeń obszarowych w małych zlewniach młodoglacjalnych. W opracowaniu przedstawiono wyniki badań prowadzonych w zlewni rzeki Borucinki, w ramach projektu pt. „Innowacyjne rozwiązania gospodarki ściekowo-osadowej dla terenów niezurbanizowanych”. W opracowaniu zaprezentowano wyniki dla sezonu suchego (lipiec) oraz wilgotnego (kwiecień), uzyskane w roku hydrologicznym 2010. Główne prace polegały na kwerendzie materiałów źródłowych oraz badaniach terenowych, podczas których wykonywano pomiary przepływu w ciekach oraz pobierano próbki ich wody do analizy laboratoryjnej, w której określano stężenie azotu ogólnego i fosforu ogólnego. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że w zlewniach młodoglacjalnych, w tym w zlewni Borucinki, zachodzą sezonowe zmiany elementarnej struktury hydrograficznej. W konsekwencji tych zmian ładunki jednostkowe azotu ogólnego i fosforu ogólnego odprowadzane do wód powierzchniowych w sezonie wilgotnym są większe niż w sezonie suchym. Wynika to z tego, że zanieczyszczenia zakumulowane w porze suchej w obszarach bezodpływowych mogą zostać uruchomione w wyniku ponownego włączenia ich, poprzez ciek okresowy, w powierzchniowy system odwadniania.

The aim of the study was to determine the role of individual hydrographic structure in the differentiation of pollutant migration routes in a small young-glacial catchments. The paper presents the results of research conducted in the catchment of the Borucinka River within the project “Innovative solutions to sewage and sludge management in non-urbanized areas”. The paper presents results for the dry (July) and wet (April) season obtained in the hydrological year 2010. The main work consisted of the query of source materials and fieldwork, during which the measurements of flow and water sampling for total nitrogen and total phosphorus analyses were made. Based on so obtained results it can be concluded that young-glacial catchments, including the Borucinka catchment, experience seasonal changes of elementary hydrographic structure. These changes result in an increase in unit loads of total nitrogen and total phosphorus in wet season compared with the dry season. This is because pollutants accumulated during the dry season in isolated areas can be mobilised by periodical stream and delivered to the surface drainage system.