Wstępne rozpoznanie jakości wód podziemnych i powierzchniowych różnie użytkowanych terenów rolniczych zlewni Szreniawy

Przeprowadzono badania środowiska wodnego rolniczych lessowych obszarów Małopolski, zlokalizowanych w zlewni Szreniawy. Celem tych badań było określenie wpływu różnego użytkowania gruntów rolnych na jakość wód wgłębnych i powierzchniowych. W wybranych gospodarstwach pobierano, w cyklu miesięcznym, próbki płytkich wód gruntowych z intensywnych upraw warzyw, zbóż, łąk nienawożonych i słabo nawożonych obornikiem, odpływów drenarskich oraz rowów melioracyjnych. Do porównań pobierano również wodę ze źródła krasowego i rzeki Szreniawa przy ujściu do Wisły. W próbkach wody oznaczano stężenia: N-NO₃, N-NH₄, P-PO₄ , K, Mg, Ca, Na i Cl metodami stosowanymi w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym. Na podstawie analizy chemicznej próbek wody pobieranych od kwietnia 2012 r. do marca 2013 r. stwierdzono, że na obszarach lessowych Małopolski tylko intensywna uprawa warzyw stwarza realne zagrożenie dla jakości wód. Stężenie N-NO₃ w płytkich wodach gruntowych pod intensywnie nawożonymi warzywami i w sąsiadujących rowach melioracyjnych było bardzo duże (do 22,12 mg·dm^-3 ). W przypadku pozostałych upraw polowych stężenia badanych składników były znacznie mniejsze, a najczystsza woda występowała pod łąkami i w źródle krasowym. W rzece Szreniawa wystąpiły warunki sprzyjające procesowi eutrofizacji.

Studies of aquatic environment in agricultural loess areas located in the Szreniawa River catchment of the Małopolska region were conducted to define the impact of various agricultural land use on surface and ground water quality. Samples of shallow ground waters from under intensive cultivation of vegetables, cereals, unfertilized or weakly fertilized with manure meadows, from drains and drainage ditches were taken monthly in selected farms. For comparison, water samples from the karst spring and the Szreniawa River at its outflow to the Vistula River were also collected. Concentrations of N-NO₃, N-NH₄ , P-PO₄, K, Mg, Ca, Na, and Cl in water samples were measured with methods used in ITP. Based on chemical analyses of water samples collected from April 2012 till March 2013 it was found that only intensive cultivation of vegetables on loess areas of the Malopolska region posed a real threat for water quality. Contribution of N-NO₃ in shallow ground waters under intensively fertilized vegetables and in adjoining field drain were very high (up to 22.12 mg·dm^-3 ). In the case of other field crops, concentrations of analysed components were substantially lower, and the purest water was found under meadows and in the karst spring. The Szreniawa River offered favorable conditions for the eutrophication process.