Zmienność siedliskowa i florystyczna wybranych zbiorowisk szuwarowych doliny Warty na odcinku Konin-Rogalin

W pracy określono warunki siedliskowe i różnorodność florystyczną szuwarów trawiastych i wielkoturzycowych wykształconych w dolinie Warty oraz zakres zmian, jakim podlegały w ostatnim 40-leciu. Analiza zdjęć fitosocjologicznych - wykonanych metodą Brauna-Blanqueta w dolinie Warty umożliwiła wyróżnienie 5 zbiorowisk szuwarowych o randze zespołów z klasy Phragmitetea. Warunki siedliskowe oceniano metodami fitoindykacji Ellenberga: uwilgotnienie F, odczyn gleby R., zawartość azotu w glebie N i Oświta - uwilgotnienie (liczba wilgotnościowa). Zmienność florystyczną zbiorowisk określono na podstawie struktury fotosocjologicznej, różnorodności biologicznej - z zastosowaniem wskaźnika Shannona-Wienera H', średniej liczby gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym oraz wskaźnika waloryzacji przyrodniczej. Zmiany w siedliskach, szczególnie w uwilgotnieniu, spowodowały zmniejszenie ogólnej powierzchni fitocenoz związku Phragmition, wykształconych w formie typowej, oraz zwiększenie powierzchni zbiorowisk związku Magnocaricion, wykształconych przede wszystkim jako fitocenozy o charakterze przejściowym. Stwierdzono w nich mniejszy udział gatunków charakterystycznych dla klasy Phragmitetea, wiekszą średnią liczbę gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym oraz większy odsetek roślin synantropijnych. Postępujące zmiany w uwilgotnieniu siedlisk prowadzą także do obniżenia się stopnia naturalności zbiorowisk roślinnych, czego wyrazem są mniejsze wartości wskaźnika waloryzacji przyrodniczej.

The objective of this research project was to determine habitat conditions and floristic diversity of grass and sedge rushes developed in the Warta River valley and to assess the extent of changes the above-mentioned communities underwent in the last 40 years. The analysies of phytosociological releves taken with the Braun-Blanquet method in the Warta River valley allowed for determining 5 rush communities at the rank of associations from the Phragmitetea class. Habitat conditions were estimated with Ellenberg at al. [1992] phytoindication method which includes: moisture F, soil reaction R., soil nitrogen content N. Moisture was estimated with the Oświt's method using moisture numbers. Floristic diversity of the examined communities was determined from phytosociological structure, biological diversity estimed with the Shannon-Wiener index (H'), the mean number of species in a phytosociological releve, phytosociological structure an natural valorisation index. Habitat changes, especially in its moisture content, caused a decrease in the total area of phytocoenoses of the Phragmition alliance developed in a typical form and an increase in areas occupied by communities of the Magnocaricion alliance developed primarily as phytocoenoses of transitory character. They were found to contain lower proportions of species characteristic for the Phragmitetea class, higher mean number of species in a phytosociological releve and a greater proportion of synanthropic plants. Furthermore, systematic changes in habitat moisture content led also to the decline of naturalness of plant communities as was clearly demonstrated by lower values of the natural valorisation index.