Efektywność oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych w oczyszczalniach gruntowo-roślinnych i glebowo-roślinnych

Celem badań prezentowanych w pracy było rozpoznanie zmian efektywności oczyszczania ścieków bytowych w oczyszczalniach gruntowo-roślinnych i glebowo-roślinnych w zależności od czasu i warunków ich eksploatacji. W pracy przedstawiono wyniki badań skuteczności oczyszczania ścieków w złożach gruntowo-trzcinowych, zbudowanych wg systemu Kickutha, oraz oczyszczalni glebowo-roślinnej w początkowym okresie eksploatacji (na 4 obiektach) i po 15 latach (na 2 obiektach). Zaskakujące były zdecydowanie różniące się wyniki, uzyskane w pierwszych latach eksploatacji, z dwóch podobnych złóż gruntowo-trzcinowych, których eksploatację rozpoczęto w tym samym roku. Na jednym skuteczność oczyszczania zwiększała się z upływem czasu, a na drugim wystąpiły objawy braku tlenu w złożu i słabej nitryfikacji azotu, co przejawiało się dużym stężeniem N-NH₄ w odpływach z oczyszczalni. Przyczyną tego była błędna lokalizacja oczyszczalni - w miejscu silnie zacienionym, co wpłynęło na bardzo słaby rozwój trzciny i jej systemu korzeniowego, a tym samym na słabe napowietrzanie złoża. Z upływem lat eksploatacji pogarszała się przepuszczalność złóż dwóch badanych oczyszczalni gruntowo-trzcinowych i wystąpiło ich zakolmatowanie, powodowane głównie niedostatecznym oczyszczaniem wstępnym doprowadzanych ścieków. Stwierdzono znacznie wyższy stopień oczyszczania ścieków w oczyszczalni glebowo-roślinnej, zarówno w początkowym okresie eksploatacji, jak i po 15 latach. Uzyskane zmniejszenie głównych wskaźników zanieczyszczenia po 15 latach eksploatacji gruntowo-trzcinowych było następujące (w %): N_og - 47, P_og - 63, BZT₅ - 93, ChZT_Cr - 81, natomiast na oczyszczalni glebowo-roślinnej: N_og - 84, P_og - 99, BZT₅ - 95, ChZT_Cr - 74.

The aim of this study was to trace changes in the efficiency of domestic sewage treatment in soilplant and ground-plant systems in relation to the time and conditions of use. The paper presents results of testing the effectiveness of sewage treatment in ground reed beds constructed according to Kickuth system and in soil-plant treatment units, in the beginning of utilization period (in 4 objects) and after 15 years (in 2 objects). Surprising were the definitely different results obtained during the first years of utilization in two similar reed beds, which started operating in the same year. In one, the efficiency of treatment increased with time and in the other the symptoms of oxygen deficit and weak nitrification were observed in the bed which manifested itself in high N-NH₄ concentrations in the outflow from the treatment unit. The reason was in faulty location of the treatment unit in an intensely shaded place resulting in poor development of reed and its root-rhizome system and, consequently, in poor aeration of the bed. In the two examined ground reed treatment units, the beds lost their permeability and became silted with time due mainly to insufficient primary sewage treatment. The soil-plant treatment unit showed considerably higher degree of sewage purification, both during the initial period of utilization and after 15 years. In ground reed beds, after 15 years of their utilization, the reduction of main pollutants was (in %): N_tot - 47, P - 63, BOD - 93, COD_Cr - 81, whereas in soil-plant treatment units it was: N_tot - 84, P - 99, BOD - 95, COD_Cr - 74.