Wartości przyrodnicze sudeckich użytków zielonych o zróżnicowanym sposobie użytkowania na tle warunków siedliskowych i fizjograficznych

W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk łąk kośnych i pastwisk usytuowanych w Sudetach Środkowych i Wschodnich, w gospodarstwach uczestniczących w Programie rolno środowiskowym pod kątem ich wartości przyrodniczej na tle czynników siedliskowych, fizjograficznych i sposobu użytkowania. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wykonanych metodą Brauna-Blanqueta określono przynależność fitosocjologiczną zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych, bogactwo gatunkowe (liczba gatunków ogółem i średnia w zdjęciu) oraz różnorodność gatunkową (wskaźnik H'). Zbiorowiska badanych użytków zielonych zakwalifikowano do klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzędu Arrhenatheretalia. Wyróżniono 3 zespoły: Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum i Festuco-Cynosuretum, 2 zbiorowiska z gatunkiem dominującym: Poa pratensis-Festuca rubra i z Agrostis capillaris oraz zbiorowisko ze związku Polygono-Trisetion. Fitocenozy łąkowe Sudetów Środkowych charakteryzują się większym bogactwem gatunkowym od fitocenoz usytuowanych w Sudetach Wschodnich, średnio o 20 gatunków. Największą liczbę gatunków (64), stwierdzono na łące konietlicowej, ze związku Polygono-Trtisetion, użytkowanej w sposób kośno-pastwiskowy. Siedlisko to wymaga ochrony w formie wyznaczania obszarów Natura 2000. Fitocenozy pastwiskowe: Lolio-Cynosuretum i Festuco-Cynsuretum są mniej bogate, ale o wyrównanej liczbie gatunków (43-44). Wartości wskaźnika różnorodności H' zawierają się w granicach od 2,32 do 2,69, największą jego wartość stwierdzono w zbiorowisku Festuco-Cynosuretum. Na różnorodność florystyczną zbiorowisk badanych użytków zielonych miał wpływ sposób użytkowania i kompleks czynników siedliskowych.

The paper presents the characteristics of plant communities of hay meadows and pastures located in the Central and Eastern Sudetes (in farms participating in the agri-environmental programmes) in terms of their ecological value, habitat factors, physiographic properties and the way of utilisation. The phytosociological affiliation of meadow-pasture communities, species richness (overall number of species and an average in a relevé) and species diversity (H' index) were determined based on phytosociological relevés made with the Braun-Blanquet method. The surveyed grassland communities were attributed to the class Molinio-Arrhenatheretea and the order Arrhenatheretalia. Three groups of communities were distinguished: three associations (Arrhenatheretum elatioris, Lolio-Cynosuretum and Festuco-Cynosuretum), two communities with the dominant species (Poa pratensis-Festuca rubra and Agrostis capillaris) and a community from the alliance Polygono-Trisetion. Species richness of meadow phytocenoses in the Central Sudetes was found to be higher than that of phytocoenoses located in the Eastern Sudetes (by 20 species on average). The greatest number of species - 64, was found on the mown-grazed Polygono-Trtisetion meadow. This habitat requires protection in a form of Natura 2000 site. Phytocoenoses of pastures: Lolio-Cynosuretum and Festuco-Cynsuretum were shown to be less abundant in species, the number of species inhabiting both of them (43-44) was, however, similar. Diversity index H' ranged from 2.32 to 2.69, with the highest one observed in Festuco-Cynosuretum. Floristic diversity of studied grasslands was influenced by the way of utilisation and by a complex of habitat factors.