Poziom krajowego nasiennictwa traw pastewnych a stan biologiczny użytków zielonych w Polsce

Praca zawiera analizę kształtowania się głównych parametrów polskiego nasiennictwa traw pastewnych (liczba reprodukowanych odmian, areał, plon, zbiory) obecnie oraz w przyszłości. W tej futurologicznej diagnozie uwzględnia się czynniki przyrodnicze, ekonomiczne i antropogeniczne oraz przewidywane zapotrzebowanie na nasiona. W opracowaniu przyjęto założenie bezpośredniej zależności stanu biologicznego paszowych użytków zielonych od posiadania nasion dominujących w runi gatunków traw. Odpowiedni poziom nasiennictwa i dostępność nasion traw, jako nośnika postępu biologicznego (tworzonego w hodowli), umożliwia bowiem kształtowanie pożądanego składu botanicznego i jakościowego komponowanych mieszanek do zasiewu lub podsiewu użytków zielonych. W polskim nasiennictwie traw paszowych występuje obecnie wyraźna tendencja rozwojowa i znajduje się ono na etapie odbudowy dawnego dużego potencjału, po głębokim regresie z czasu rekonstrukcji gospodarki w latach 90. Ubiegłego wieku. Aktualny areał reprodukcji na poziomie 8 tys. ha oraz zbiory ok. 7,8 tys. t rocznie, w warunkach uzyskiwania plonów 8,9 dt z ha, prawie pokrywająkrajowe zapotrzebowanie pod względem masy, a z uwzględnieniem handlu zagranicznego - także asortymentowo. Jednocześnie istniejący trend wzrostu niemal wszystkich parametrów nasiennictwa traw paszowych, zwłaszcza plonowania (spośród biologicznych), cen i opłacalności (z ekonomicznych) oraz specjalizacji, większego areału i regionalizacji (z antropogenicznych), jednoznacznie wskazuje na możliwość perspektywicznego rozwoju tego nasiennictwa. Krajowe nasiennictwo będzie w przyszłości w stanie pokryć (zakładając utrzymanie właściwego stanu biologicznego i podwojenie produktywności użytków zielonych) zapotrzebowanie na nasiona w ilości 18 tys. t rocznie. Istnieją też możliwości, w warunkach dużej liczby producentów i dość licznych firm handlowo-nasiennych, poprawy asortymentu gatunkowo-odmianowego, z jednoczesnym poszerzeniem go o kilka gatunków marginalnych, co stworzy także większe możliwości eksportowe.

Analysis of the main parameters of current domestic seed production of grasses now and in the past was performed. Trends for the development of seed production in the future were estimated. The demand for seeds both now and in the future was estimated by considering biological composition of sward, economic and anthropogenic factors (specialization, size of plantations, regionalization). There is a clear trend of development in Polish seed production after a deep regress during economic transformation in the 1990s. Present area of seed production equals 8 thousand ha and the yields of c. 7.8 thousand tons a year (8.9 dt·ha-¹) almost cover domestic demands in terms of mass and, considering international trade, also in terms of grass species. Increasing trend of almost all parameters of fodder grass seed production including biological parameters (yielding), economic (prices and profitability) and anthropogenic (specialisation, larger crop area, regionalization) point to possible development of this production in the future. To sum up, there is a potential in Poland to develop seed production in the future. The demands of approximately 18 thousand tons could be covered by domestic seed production. It is possible to introduce new, marginal species into seeds production. These species can be cultivated in extreme conditions and seeds can be exported.