Małe zbiorniki wodne na obszarze powiatu wrocławskiego ziemskiego

Tematem opracowania jest liczebność i rozmieszczenie małych zbiorników wodnych na obszarze powiatu wrocławskiego ziemskiego w zlewniach II i III rzędu. Ich rolę i znaczenie w zagospodarowaniu przestrzennym i krajobrazie rolniczym przedstawiono na podstawie literatury. Ustosunkowano się do metod inwentaryzacji tych zbiorników oraz podjęto próbę ich klasyfikacji na badanym terenie. Stwierdzono, że najbardziej dokładne i wiarygodne dane uzyskano w badaniach własnych, przeprowadzając inwentaryzację zbiorników na podstawie map glebowo-rolniczych w skali 1:5 000 i tworząc oddzielną warstwę informacji w bazie danych o czynnikach przyrodniczych województwa dolnośląskiego w systemie GIS Arc Info. Próbę klasyfikacji zbiorników wodnych podjęto na podstawie cech określających ich usytuowanie w terenie przez porównanie treści map glebowo-rolniczej i topograficznej w skali 1:10 000. Badania wykazały, że na obszarze powiatu znajduje się 1312 zbiorników wodnych (na km2 przypada 1,2). Najwięcej ich występuje w zlewni Bystrzycy ze Strzegomką (433). Najgęstszą siecią zbiorników charakteryzują się zlewnie Oławy i Odry. Na 1 km² przypada odpowiednio 2,6 i 2,4 zbiornika. Najmniej zasobna w zbiorniki jest zlewnia Ślęzy. W zlewni tej zinwentaryzowano 256 zbiorników, a ich liczba na 1 km² wynosi 0,7. Zbiorniki występujące na obszarze badanego powiatu w większości powstały w wyniku działalności ludzkiej, jako dawne wyrobiska po wydobyciu gliny, piasku i żwiru. Na drugim miejscu są zbiorniki kopane z przeznaczeniem na przeciwpożarowe, stawy rybne i zbiorniki ozdobne. Mało jest zbiorników naturalnych - oczek wodnych, tzw. śródpolnych (w zasięgu pól uprawnych i użytków zielonych) oraz śródleśnych. Najwięcej zbiorników wodnych występuje w pobliżu terenów zabudowanych oraz starorzeczy. Osobną kategorię stanowią zbiorniki zaporowe na rzekach. Ogólne informacje na ich temat zaczerpnięto z opracowania dotyczącego małej retencji w województwie dolnośląskim.

The primary content of the study is the number and location of small water reservoirs in the territory of Wroclaw land district in drainage basins of the II and III order. Their role and importance in the spatial management and agricultural landscape is presented based on the literature. A stance on the inventory methods of these reservoirs was taken and their classification in the studied area was attempted. It was found that the most precise and reliable data were obtained in own research by making inventory of reservoirs based on soil agricultural maps in the scale of 1:5 000 and creating a separate layer in the database of the environmental factors of Lower Silesia voivodship in the GIS ARC INFO system. An attempt of their classification was made on the basis of features defining the water reservoirs' location in the field through comparison of the content of soil agricultural maps with a topographic map in the scale of 1:10 000. The examination revealed 1312 water reservoirs (1.2 per km²) in the district territory. Their greatest number was found in the drainage basin of the Bystrzyca with Strzegomka (433). The densest network of reservoirs (2.6 and 2.4 per km²) is characteristic of the drainage basins of the Oława and the Odra. The drainage basin of the Ślęza is poorest in reservoirs. In this drainage basin 256 reservoirs were inventoried and their density was 0.7 per 1 km². The reservoirs in the district territory originated mainly from human activity as the former pits remained after clay, sand and gravel excavation. Second frequent are dug reservoirs intended for: fire control reservoirs, fishponds and decorative reservoirs. Natural reservoirs - the so-called midfield water holes (within the reach of cultivated fields and grasslands) and mid-forest ones are scarce. Altogether in the district territory most water reservoirs can be found in the vicinity of built-up areas and oxbow lakes. Dam reservoirs on rivers belong to a separate category. General information on the latter was gathered from a study on small water retention in the Lower Silesia voivodship.