Charakterystyka występowania wezbrań i niżówek w małej zlewni i Nziny Mazowieckiej

Celem pracy jest charakterystyka występowania wezbrań i niżówek w użytkowanej rolniczo zlewni rzeki Zagożdżonki w profilu Płachty Stare i Czarna, na podstawie hydrogramu przepływów dobowych. Badana zlewnia monitorowana jest przez Katedrę Inżynierii Wodnej SGGW w zakresie wybranych wielkości hydrometeorologicznych od 1962 r. i należy do nielicznej grupy małych zlewni badawczych w Polsce, posiadających kilkudziesięcioletnie dane pomiarowe. W pracy wezbrania i niżówki zdefiniowano za pomocą przepływów granicznych, odcinających poszukiwane zjawiska na hydrogramach przepływów dobowych. Okres badawczy obejmował 50 lat (1963–2012) dla profilu Płachty Stare i 22 lata (1991–2012) dla profilu Czarna. Dla obu profili określono i porównano częstość i okres występowania zjawisk oraz ich parametry ilościowe. W badanych kilku dziesięcioleciach w zlewni rzeki Zagożdżonki przepływy wezbraniowe i niżówkowe stanowiły do 10% wszystkich zaobserwowanych dobowych przepływów. W zlewni stwierdzono dominację wezbrań w półroczu zimowym, a niżówek w półroczu letnim. Wraz z przyrostem powierzchni zlewni zauważono wzrost częstości występowania niżówek, wydłużenie czasu ich trwania i zwiększenie objętość deficytu, natomiast w przypadku wezbrań spadek ich liczby, mimo wzrostu czasu ich trwania i objętości.

The aim of the study was to characterise the occurrence of floods and streamflow droughts in the catchment of the Zagożdżonka River in two gauging stations: Płachty Stare and Czarna, based on the daily flow hydrographs. The study catchment is monitored by the Department of Water Engineering, Warsaw University of Life Sciences since 1962 and is one of the few small catchments in Poland with such a long data set. To define floods and low waters, the cut-off limit on the daily hydrographs has been used. The research covered the period of 50 years (1963–2012) for the Płachty Stare gauging station and 22 years (1991–2012) for Czarna one. The frequency of occurrence, the duration of analysed phenomena and their quantitative parameters were determined and compared for both stations. Floods and droughts in the Zagożdżonka River during analysed period of time were calculated as 10% of all observed daily flows. Floods dominate in the winter half of hydrological year, streamflow droughts occur in the first half of summer season. Along with increasing catchment area, increased frequency, duration and water deficit of droughts were noted. The frequency of flood occurrence decreased with the increasing catchment area.