Funkcja stymulacyjna w polityce podatkowej państwa na przykładzie polskiej gospodarki

Celem artykułu jest ocena skuteczności instrumentów podatkowych w funkcji stymulacyjnej. Instrumenty podatkowe można uznać za skuteczne, kiedy wpływają na decyzje przedsiębiorców zgodnie z intencją ustawodawcy oraz powodują wymierne, zamierzone efekty gospodarcze. Przedmiotem badania jest podatek dochodowy i wykorzystanie ulgi na działalność B+R oraz preferencyjnej stawki opodatkowania dochodów z praw własności intelektualnej (PIT/CIT IP) w latach 2016–2021. Zastosowano metodę badania dokumentów, analizy ilościowej i jakościowej danych statystycznych dotyczących rozliczenia podatku dochodowego i nakładów przedsiębiorstw na działalność badawczo-rozwojową. Wykazano, że przywileje w postaci ulgi B+R oraz preferencyjnej stawki podatkowej PIT/CIT IP wysyłają silne bodźce. Świadczy o tym wysoka dynamika liczby podatników korzystających z tych przywilejów oraz kwoty odliczonych wydatków na B+R i podatku należnego PIT/CIT IP. Bardziej skutecznym narzędziem funkcji stymulacyjnej podatku dochodowego jest ulga B+R. Największe korzyści podatkowe osiągają podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych oraz osoby fizyczne opodatkowane jednolitą stawką.

The aim of the article is to evaluate the effectiveness of tax instruments in the stimulus function. Tax instruments can be considered effective when they influence business decisions as intended by the legislator and produce measurable, intended economic effects. The subject of the study is income tax and the use of the R&D tax credit and the preferential tax rate on income from intellectual property rights (PIT/CIT IP), from 2016 to 2021. The methods of document examination, quantitative and qualitative analysis of statistical data on income tax settlement and enterprise expenditures on research and development activities have been used. Privileges in the form of R&D tax credits and a preferential PIT/CIT IP tax rate have been shown to send strong incentives. This is evidenced by the high dynamics of the number of taxpayers taking advantage of these benefits and the amount of R&D expenditures deducted and PIT/CIT IP due. A more effective tool of the income tax’s stimulus function is the R&D tax credit. Corporate income taxpayers and individuals taxed at a flat rate reap the greatest tax benefits.