Właściwości sorpcyjne i aktywność enzymatyczna gleb parków miejskich na terenach o zróżnicowanym wpływie antropopresji

Badaniami objęto gleby 12 ogrodów parkowych usytuowanych w strefie podmiejskiej oraz w centrach miast, na terenach o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz będących pod bezpośrednią presją skażeń antropogenicznych. Prace badawcze prowadzono w granicach administracyjnych następujących miast: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze, Zamość. Właściwości sorpcyjne i poziom aktywności enzymatycznej gleb badanych ogrodów parkowych wahał się w szerokich granicach, jednak wyraźnie zależał od ich lokalizacji. W glebach ogrodów usytuowanych w strefach podmiejskich wartości pojemności sorpcyjnej i stopnia wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami były kilkakrotnie niższe, natomiast aktywność badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy) była kilkakrotnie większa niż w glebach położonych w centrach miast, co świadczy o zróżnicowaniu układów ekologicznych na terenach zurbanizowanych w części centralnej i peryferyjnej.

Experiments were carried out on soils derived from 12 park gardens situated in suburban zones or in city centres in areas of similar physiographic conditions exposed to direct anthropogenic influence. Investigations were performed within administrative boundaries of the following towns and cities: Kraków, Lublin, Miasteczko Śląskie, Szczecin, Zabrze and Zamość. Soil sorption properties and levels of enzymatic activities in the examined park gardens fluctuated widely and distinctly depended on their location. In soils of park gardens situated in suburban areas, values of sorption capacity and level of saturation of sorption complexes with bases were several times lower, whereas the activity of the examined enzymes (dehydrogenase, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease) was several times higher in comparison with the soils situated in town centres indicating a differentiation in the ecological systems in central and suburban city areas.