Zawartość bioaktywnych składników mleka w zależności od modelu żywienia krów w certyfikowanych gospodarstwach ekologicznych

Żywienie krów odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu produkcyjności i jakości mleka. Celem badań było ustalenie wpływu różnych modeli żywienia krów utrzymywanych w certyfikowanych gospodarstwach ekologicznych województwa mazowieckiego na zawartość bioaktywnych składników mleka (BSM). Przeanalizowano żywienie oraz produkcyjność krów w dwóch sezonach żywienia: letnim i zimowym w 2010 roku w dwóch gospodarstwach specjalistycznych. W badanych gospodarstwach dawki żywieniowe w okresie letnim i zimowym różniły się rodzajem stosowanych pasz. Badania przeprowadzono na 20 krowach. W mleku oznaczono LKS, witaminy A, D3, E i K2, profil kwasów tłuszczowych, białka serwatkowe, Ca, P i Mg. Najlepsze efekty produkcyjne w gospodarstwach ekologicznych wykazano w sezonie żywienia letniego u krów wypasanych na pastwisku, dokarmianych sianokiszonką i paszą treściwą w gospodarstwie G1. Mleko krów pochodzące z sezonu żywienia letniego z gospodarstwa G2 wyróżniało się statystycznie wyższą zawartością składników o właściwościach antyoksydacyjnych, głównie ?-karotenu i witaminy D3 oraz CLA w porównaniu z mlekiem z sezonu żywienia zimowego, odpowiednio o 78% i 14% oraz 437%. Najwyższą koncentrację BSM w sezonie żywienia zimowego wykazano w mleku krów żywionych dawką z udziałem dyni pastewnej (G2).W trakcie trwania żywienia zimowego w mleku z gospodarstwa G2 vs. G1 wykazano większą zawartość ?-karotenu (0,355 vs. 0,195mg/l)i TAS-u (1,759 vs. 1,721 mmol/l), oraz bioaktywnych kwasów tłuszczowych takich, jak:CLA, TVA i LNA odpowiednio(0,946 vs. 0,381, 2,20 vs. 0,89 i 0,956 vs. 0,734 g/100g tłuszczu. Zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) w sezonie żywienia zimowego również była statystycznie wyższa w mleku w gospodarstwie G2 niż w G1 o 24,2%. Uzyskane wyniki wskazują na korzystniejszą jakość prozdrowotną mleka, które pochodzi od krów mających w dawce zimowej dynię pastewną, a w dawce letniej - od krów żywionych zielonką pastwiskową do woli.

Cow feeding plays a crucial role in shaping of their productivity and milk quality. The aim of the research was to examine the influence of different feeding models for cows kept in certified ecological farms of Mazovian voivodeship on bioactive milk components (BMC). Cow feeding and productivity in two feeding seasons (summer and winter) in 2010 in two specialist farms were analyzed. In examined farms feeding rations differed in type of feedstuffs used. The experiment was carried out on 20 cows. Somatic cell count (SCC), vitamins A, D3, E and K2, fatty acids profile, whey proteins, Ca, P as well as Mg were determined in milk. The best productivity effects in ecological farms were proved in summer feeding season season in case of cows grazed in the pasture and additionally receiving hay silage and a concentrate at the farm G1. Cow milk collected during summer feeding season at the farm G2 had statistically higher content of antioxidant components, mainly ßcarotene and vitamin D3, as well as CLA comparing with milk collected in winter season by 78%, 14% and 437% respectively. In winter feeding season the highest BMC concentration was proved in milk of cows fed the ration containing fodder pumpkin (G2). During winter feeding, in milk from G2 vs. G1 farms, it was observed highest content of ß-carotene (0.355 vs. 0.195mg/l) and TAS (1.759 vs. 1.721 mmol/l) as well as bioactive fatty acids like CLA, TVA and LNA (0,946 vs. 0.381, 2.20 vs. 0.89 and 0.956 vs. 0.734 g/100g of fat respectively). The content of PUFA during winter feeding season was also statistically higher in milk from G2 than G1 farm by 24.2%. The results obtained show more health-profitable quality of milk from cows receiving fodder pumpkin in winter ration and the animals fed ad libitum pasture green forage in the summer.