Proobywatelski wymiar energetyki rozproszonej – casus fotowoltaiki

Centralizacja systemu elektroenergetycznego stanowiła conditio sine qua non jego powstania. Dopełnienie procesu elektryfikacji oraz postęp technologiczny, za sprawą którego pojawiły się nowe możliwości produkcji energii elektrycznej, postawiły pod znakiem zapytania sens trwania przy dotychczasowej strukturze. W nowym ujęciu bezpieczeństwa energetycznego zmiany te mogą uchodzić za poważne zagrożenie dla państwa. Centralizacja jest również problematyczna w kontekście obronnym. Stąd też coraz większą popularność w świecie zdobywa model energetyki rozproszonej. Wydatnie wzmacnia go rozwój technologii fotowoltaicznych. Instalacje wykorzystujące promieniowanie słoneczne do produkcji energii elektrycznej są najtańszymi kosztowo inwestycjami w źródła zasilania w energetyce niezawodowej, a co za tym idzie stały się podstawą funkcjonowania na rynku energii wytwórcy – konsumenta, czyli tzw. prosumenta. Spadek ich cen związany z postępem technicznym i coraz większa popularność pozwoliły dziesiątkom tysięcy osób stać się producentami. Tempo tego wzrostu, szybciej niż można było się tego spodziewać, stało się zagrożeniem dla utrzymywanego od lat status quo w energetyce. Godzi w interes spółek energetycznych, których udziałowcem jest Skarb Państwa. Podmioty te są dla dzierżących władzę w państwie sił politycznych narzędziem sprawowania rządów i utrwalania pozycji. Osłabienie ich jest zagrożeniem dla panującego systemu politycznego. W rezultacie wszelkie inicjatywy i ruchy proobywatelskie związane z ideą „demokracji energetycznej” i modelem prosumenckim natrafiły na silny opór. Odzwierciedla się on m.in. w stanowionych przepisach prawnych i administracyjnych. Działania te mogą uchodzić za próbę ochrony i przedłużenia bytu obecnego ładu energetycznego.

Centralization of the system of electric power was condition sine qua non of its creation. Finalization of the process of electrification, and the technological advancement in general, provided new possibilities for production of electricity. In turn, those new potentialities undermined the reason to abide to the previous structure. In a new conceptualization of the energetic security, those changes might be perceived as a serious threat to the country. However, with respect to the military policy, centralization of electric power is as much problematic. Therefore, distributed energy is gaining progressively more popularity. The model provided by the distributed energy is additionally enhanced by the development of photovoltaics. Installations employing the solar power are the cheapest investments in the area of non-professional energy production, hence they are fundamental to the functioning of the prosumer on the energy market. Further decline in prices of the said installations combined with technological advancement and increasing popularity of the technology has enabled thousands of people to become producers of the energy. Unexpectedly rapid growth of this branch of technology, has become a serious threat to the thoroughly maintained status quo in energetics. It infringes upon the interest of energy state-owned enterprises, entities that are for the state essential tools to rule, and maintain its position. Therefore, debilitation of the State-owned enterprises is a severe threat to the political system. As a result, any citizen's initiatives and in fact any civic movement affiliated with the idea of "energy democracy" and prosumerism have been thwarted by the state. Resistance towards the ideas proposed by civic movements is reflected in legal and administrative regulations, which might be seen as an attempt to perpetuate the existence of the current energetic system.