Considering the imagological conceptions of the Other by Daniel-Henri Pageau and Gordana Đerić, this text analyses the role of literature in the deconstruction of stereotypes that circulate in communication between Balkan neighbours. In the focus of our interpretation are three novels of contemporary Macedonian literature (Luan Starova’s Balkanvavilonci, Dragi Mihajlovski’s Mojot Skenderbej and Blazhe Minevski’s Nishan), which are paradigmatic in two ways: 1. they refer to historical events and figures, thus confirming that history is the basic mechanism for the argumentation of stereotypical images; 2. they depict processes of destereotyping both thematically and structurally, but also by their appearance in a particular sociohistorical context, with the aim of promoting supranational, universal, human, civilizational, and cultural values such as love, empathy, forgiveness, dialogue, tolerance, education, love of books, optimism, humaneness, all of which are usually treated as originally European values. Literature, by articulating the processes of destereotyping through the narrative strategies in the works, confirms that it holds the potential to act correctively on systems where different forms of power are based on discrimination and submission.
Przedmiotem tekstu jest analiza roli literatury w dekonstrukcji stereotypów krążących w komunikacji między bałkańskimi sąsiadami z perspektywy imagologicznych koncepcji Innego autorstwa Daniela-Henri Pageau i Gordany Đerić. W centrum uwagi znajdują się trzy powieści zaliczane do współczesnej literatury macedońskiej (Balkanvavilonci Luany Starovy, Mojot Skenderbej Dragiego Mihajlovskiego, Nishan Blaže Minevskiego). Są one paradygmatyczne z dwóch względów: 1. odwołują się do wydarzeń i postaci historycznych, czym potwierdzają, że historia jest podstawowym mechanizmem argumentacji obrazów o charakterze stereotypowym; 2. ujawniają procesy destereotypizacji zarówno pod względem tematycznym, jak i strukturalnym, a też przez zaktualizowanie określonego kontekstu społeczno-historycznego, co służy promowaniu wartości ponadnarodowych, uniwersalnych, ludzkich, cywilizacyjnych i kulturowych, takich jak miłość, empatia, przebaczenie, dialog, tolerancja, edukacja, miłość do książek, optymizm, humanitaryzm, traktowanych jako wartości fundamentalnie europejskie. Potwierdza to, że artykułując procesy desterotypizacji przez strategie narracyjne, literatura ma potencjał do działania korygującego w systemach, w których różne formy władzy oparte są na dyskryminacji i uległości.
