Dobrostan hedonistyczny i eudajmonistyczny w sytuacjach kryzysów normatywnych i nienormatywnych

Jednoznaczne definiowanie pojęcia dobrostan jest bardzo trudne ze względu na złożoność tego konstruktu. Wiele badań wskazuje, że dobrostan psychiczny jest wielowymiarowym zjawiskiem, które łączy w sobie aspekty zarówno koncepcji hedonistycznych, jak i eudajmonistycznych. Jednocześnie dobrostan psychiczny traktowany jest jako wskaźnik adaptacji jednostki do różnych wydarzeń krytycznych czy kryzysowych (Ryff, 2014, 2017; Sieber et al., 2006). Celem artykułu jest w pierwszej kolejności: prezentacja wybranych koncepcji dobrostanu psychicznego zarówno w ujęciu hedonistycznym, jak i eudajmonistycznym. W drugiej kolejności: przedstawienie wyników badań dobrostanu w grupach osób doświadczających różnego rodzaju kryzysów normatywnych i nienormatywnych. Porównania poziomu dobrostanu przeprowadzone zostały w następujących grupach: ojcowie oczekujący narodzin dziecka (N = 46); osoby dorosłe pozostające w związkach małżeńskich i kohabitacyjnych (N = 109); kobiety chorujące na nowotwór (N = 66); rodzice dzieci z zespołem Downa (N = 127); kobiety spodziewające się dziecka (N = 137); rodzice dzieci rehabilitowanych (N = 58); osoby po rozwodzie (N = 158). W prezentowanych badaniach wykorzystano dane socjodemograficzne oraz Oksfordzki Kwestionariusz Szczęścia Hillsa i Argyle’a (2002), który w polskiej adaptacji (Kołodziej-Zaleska, and Przybyła-Basista, 2018) ma dwuczynnikową strukturę: satysfakcja z życia i poczucie siły (pierwszy czynnik) oraz poczucie sensu i kontroli (drugi czynnik).

The concept of well-being is very difficult to define because of its complexity. Many studies indicate that psychological well-being is a multidimensional phenomenon. At the same time, psychological well-being is treated as an indicator of the individual's adaptation to various critical or crisis life events (Ryff, 2014, 2017; Sieber et al., 2006). Integrated „conceptualizations” of well-being combine presence of hedonic and eudaimonic well-being components. The purpose of the article is to give an overview of selected theoretical concepts of well-being in both hedonic and eudaimonic perspectives and to present research results on well-being in groups of people experiencing various types of normative and non-normative crises. Comparisons of well-being was carried out in the following groups: expectant fathers (N = 46); marriages (N = 52) and cohabitants (N = 57); women with cancer (N = 66); parents of children with Down's syndrome (N = 127); women in pregnancies (N = 137); parents of rehabilitated children (N = 58); people after divorce (N = 158) and people in new close relationship after divorce (N = 80); In this study the Polish adaption of the Oxford Happiness Questionnaire (Hills, and Argyle, 2002) and the demographic data were used. OHQ-23 in Polish version has a two-factor structure comprising the life satisfaction and sense of power (factor 1) and the sense of purpose and control (factor 2).