"Statek kosmiczny Ziemia". "Maltuzjanizm" oraz "neomaltuzjanizm" lat 60. i 70. XX wieku i ich krytycy – niezakończona debata

Jedną z najważniejszych dyskusji wokół kwestii prognozowania przyszłości, której dziedzictwo do dzisiaj ciąży nad tą problematyką, stała się dyskusja wokół tzw. maltuzjanizmu i neomaltuzjanizmu. Jej punktem wyjścia stały się publikacja Paula R Ehrlicha The Population Bomb i pierwszego Raportu dla Klubu Rzymskiego Granice wzrostu. Obie te publikacje za główny czynnik nadciągającej katastrofy globalnej uważały eksplozję demograficzną pociągającą za sobą wyczerpywanie zasobów planety. Postulatem wynikającym z przywołanych publikacji była idea rygorystycznej kontroli rozwoju gospodarczego i demograficznego planety. Wywołało to gwałtowny sprzeciw i radykalną krytykę zarówno stanowiska określanego jako neomaltuzjanizm, jak i praktycznych postulatów z niego wynikających. Zwycięstwo teorii i praktyki opartej na przekonaniu o istnieniu samokorygujących mechanizmów żywiołowego rozwoju jest przesłanką obecnej postaci problemów globalnych. W artykule dokonano próby odpowiedzi na pytanie o dalsze konsekwencje podjętych niegdyś decyzji.

One of the most important discussions on forecasting the future, which heritage has up till now had a strong influence on the subject matter, is the debate on the so-called Malthusianism and Neo-Malthusianism. The discussion began with the publication of Paul R. Ehrlich’s The Population Bomb and the Rome Club Report The Limits to Growth, both of which argued that the main factor of the upcoming global catastrophe was a demographic explosion and stemming from it depletion of the natural resources of the planet. A postulate that came as a consequence of the aforementioned publications was an idea of rigorous control of the economic and demographic development of the globe. It caused a fierce opposition and radical criticisms of the both, the position defined as Neo-Malthusianism, and the practical postulates arising from it. The victory of the theory and practice based on the conviction about the existence of self-correcting mechanisms of the vigorous development is a premise of the current global problems. The article attempts to provide a response to a question regarding further consequences of past decisions.