Idea krajoznawstwa a kształtowanie tożsamości narodowej młodzieży w Królestwie Polskim na początku XX wieku

Wprowadzenie: Na początku XX wieku w Królestwie Polskim rozwijała się idea krajoznawstwa jako ruch społeczny i przedmiot naukowych rozważań. Miała ona szczególne znaczenie ze względu na warunki społeczno-polityczne ziem polskich. Była próbą przeciwstawienia się rusyfikacji poprzez działania służące zachowaniu dziedzictwa i tradycji mających sprzyjać budowaniu i utrzymywaniu tożsamości narodowej. Cel badań: Celem artykułu jest ukazanie idei krajoznawstwa i roli ruchu krajoznawczego jako narzędzia kształtowania tożsamości narodowej adolescentów w Królestwie Polskim na początku XX wieku. Stan wiedzy: W dotychczasowych opracowaniach dotyczących historycznych aspektów ruchu krajoznawczego skoncentrowano się głównie na ewolucji idei, jej początkach, przykładach praktycznej realizacji działań oraz przedstawicielach ruchu krajoznawczego. Choć w niektórych tekstach omawiano problematykę krajoznawstwa jako narzędzia edukacyjnego, to brakowało pogłębionych analiz uwzględniających wpływ idei krajoznawczej na kształtowanie tożsamości narodowej adolescentów. Podsumowanie: W działaniach krajoznawczych upatrywano nadzieję na kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich. Formy działań krajoznawczych na początku XX wieku służyły edukacji patriotycznej. Mimo deklaracji o demokratycznym charakterze ruchu krajoznawczego, pozostawał on ruchem ekskluzyjnym szczególnie dla osób ze środowisk nieelitarnych i mniejszości narodowych.

Introduction: At the beginning of the 20th century, the idea of sightseeing as a social movement and a field of study was developing in the Kingdom of Poland. It had a special significance due to the socio-political conditions of the Polish lands. It was an attempt to oppose the russification activities, through activities aimed at preserving heritage and traditions to build and maintain national identity. Research Aim: The aim of the article is to show the idea of sightseeing and the role of the sightseeing movement as a tool for shaping the national identity of adolescents in the Kingdom of Poland at the beginning of the 20th century. Evidence-based Facts: Previous studies on the historical aspects of the sightseeing movement have mainly focused on the evolution of the idea, its origins, examples of practical implementation of activities and representatives of the sightseeing movement. Although some texts have discussed the issue of sightseeing as an educational tool, there has been a lack of in-depth analyses considering the impact of the idea of sightseeing on the shaping of the national identity of adolescents. Summary: The sightseeing activities were seen as a hope for shaping patriotic and civic attitudes. Forms of sightseeing activities at the beginning of the 20th century were regarded as a form of patriotic education. Despite the declarations about the democratic character of the sightseeing movement, it remained an exclusive movement especially for people from non-elite backgrounds and national minority.