“Laissez-Faire” Principle in Tax Law during the Crises

In the last three years, the whole world has been struck by several crises. These extraordinary circumstances made many governments intervene much more in the economy, including tax law amendments. Many countries, including the Czech Republic, decreased several taxes or even abolished some as a kind of subsidy. This has resulted in a sharp rise in the public debt. The paper’s main aim and also the hypothesis to be confirmed or disproved is to answer the question of whether it would not be better to leave tax systems untouched in times of economic and other crises. To meet the contribution objectives, the IMRaD structure of the article is being used. The research part indicates amendments to the tax acts in the recent three years, justified on the grounds of the economic crises caused by the COVID-19 pandemic or consequences connected with the Russian invasion of Ukraine. In the discussion, the relationships between the new legal norms and the legal behavior of taxpayers are predicted, and the effects of legal regulation on the economic behavior of taxpayers are explained. Legal amendments also affect public budgets’ revenues. In conclusion, the strengths and weaknesses of de lege lata regulation in the study area are identified, and amendments de lege ferenda are suggested.

W ciągu ostatnich trzech lat cały świat doświadczył szeregu kryzysów. Te nadzwyczajne okoliczności zmusiły wiele rządów do szerszej interwencji w gospodarkę, w tym do zmian prawa podatkowego. Wiele krajów, w tym Republika Czeska, obniżyło szereg podatków, a nawet zniosło niektóre z nich, traktując to jako formę wsparcia. Przyniosło to gwałtowny wzrost długu publicznego. Głównym celem artykułu, a także hipotezą do przyjęcia lub odrzucenia, jest odpowiedź na pytanie, czy nie byłoby lepiej pozostawić systemy podatkowe bez zmian w czasach kryzysów gospodarczych i innych. Aby spełnić cele naukowe, do artykułu użyto struktury IMRaD. W części badawczej wskazano nowelizacje ustaw podatkowych w ostatnich trzech latach, uzasadniane wpływem kryzysów gospodarczych wywołanych pandemią COVID-19 lub skutkami związanymi z rosyjską inwazją na Ukrainę. W dyskusji wyjaśniono związki pomiędzy nowymi normami prawnymi a zachowaniami podatników oraz wyjaśniono wpływ regulacji prawnych na podejmowane przez podatników czynności. Zmiany prawne wpływają również na wysokość dochodów publicznych. We wnioskach wskazano mocne i słabe strony istniejącej regulacji w badanym zakresie oraz zasugerowano zmiany de lege ferenda.