O możliwych kierunkach nauczania filozofii

Artykuł jest próbą odpowiedzi na postulaty wprowadzone w Krajowych Ramach Kwalifikacji, wymagające by programy nauczania na poziomie wyższym kształtowały „zdolności do autonomicznego i odpowiedzialnego działania”. Autor rozważa przydatność różnych kierunków nauczania filozofii do tego celu, dochodząc do wniosku, że największe szanse na jego osiągnięcie ma nauczanie krytycznego myślenia w wersji wzorowanej na dociekaniach filozoficznych Wittgensteina. Program tak rozumianego nauczania nie sprowadza się do logicznej analizy argumentacji i obejmuje między innymi problematykę wieloznaczności pojęć i wynikających z niej sporów werbalnych, a także umiejętność unikania trudności wynikających z niedostrzegania różnic między rozmaitymi sposobami użycia języka. Nauczanie myślenia krytycznego na poziomie zaawansowanym dotyczyć mogłoby natomiast problematyki prawdy: zróżnicowania kryteriów uznawania prawdziwości zdań, umiejętności odróżniania wypowiedzi empirycznych i gramatycznych oraz porównawczej roli wzorców w praktyce badawczej różnych dziedzin nauki.

The paper attempts to respond to the postulates included in the National Frameworks of Qualifications. Those require syllabuses in higher education be shaped by “abilities of autonomous and responsible actions”. The Author considers the usefulness of various fields of teaching of philosophy for this goal, and he concludes that the greatest prospects for its attaining lie in the teaching of critical thinking in the version based on Wittgenstein’s philosophical investigations. The syllabuses of such teaching are not being reduced to the logical analysis of argumentation, but embrace among others problems of polysemousness of concepts and the verbal disputes emerging when differences between various ways of language use are neglected. The teaching of critical thinking at an advanced level can be engaged in the problem of truth: the diversification of criteria of truthfulness, abilities of differentiating empirical and grammatical statements, and the comparative role of samples in research practices in various domains of science.