Dwa filmy – dwa święta – dwie teorie

Szkic jest poświęcony dwóm filmom dokumentalnym Andrzeja Fidyka: Defilada (1989) i Carnaval. Największe party świata (1995) analizowanym w kontekście teorii święta Émile’a Durkheima (effervescence collective) i Victora Turnera (communitas). Autor odnajduje elementy sakralne zarówno w wielkiej defiladzie zorganizowanej z okazji obchodów czterdziestolecia Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, jak i w karnawale w Rio de Janeiro. Okazuje się jednak, że nasuwająca się przy analizie obu sfilmowanych przez Fidyka świąt opozycja profanum i sacrum – czy struktury i antystruktury – jest pozorna. Struktura miesza się bowiem z antystrukturą na zasadzie dialektycznej: zawieszona na czas święta, odradza się w jego celebrowaniu.

The text is devoted to two documentary films by Andrzej Fidyk: North Korea: The Parade (1989) and Carnaval. The Biggest Party in the World (1995) analysed in the context of Émile Durkheim’s (effervescence collective) and Victor Turner’s (communitas) theories of celebration. The author finds sacral elements both in the great parade organized on the occasion of the 40th anniversary of the Korean Democratic People’s Republic and in the carnival in Rio de Janeiro. It turns out, however, that the opposition of profanum and sacrum – or of structure and anti-structure that appears natural in the analysis of the two celebrations filmed by Fidyk, is illusory. The structure is mixed with anti-structure on a dialectical basis: suspended for the duration of the festivity, it is revived in its celebration.