O potworach i trupach, czyli symptomy rozkładu postsowieckiej rosji w „Ładunku 200” Aleksieja Bałabanowa

Artykuł jest analizą filmu Ładunek 200 (Gruz 200, reż. Aleksiej Bałabanow, 2007) w kontekście postpamięci o traumatycznym sowieckiem doświadczeniu. Tłem interpretacji stał się stan rosyjskiej, postsowieckiej tożsamości, uzależniony od wybiórczej amnezji połączonej z nostalgią, które dotyczą Breżniewowskiego zastoju i ostatnich lat istnienia ZSRR. Sowiecka przeszłość rozumiana jest tutaj jako historyczny horyzont oraz kulturowe dziedzictwo. Głównymi narzędziami analizy są teorie pamięci komunikacyjnej i kulturowej – reżyser, aby opowiedzieć o traumach, których nie da się wyrazić własnymi słowami, użył narracji funkcjonujących w rosyjskiej kulturze: tekstów literackich (autorstwa Williama Faulknera i Fiodora Dostojewskiego) oraz filmowych. W jego wizji, która została powtórzona w szeregu filmów wyprodukowanych w pierwszym i drugim dziesięcioleciu XXI w., przemoc stała się głównym kodem społecznych zachowań i fundamentem, który spaja zbiorowość.

The article is an analysis of the film Cargo 200 (Gruz 200, dir. Aleksei Balabanov, 2007) in the context of post-memory of a traumatic Soviet experience. The background for the interpretation is the state of Russian-post-Soviet identity, dependent on selective amnesia combined with nostalgia, which relate to Brezhnev’s stagnation and the last years of the USSR’s existence. The Soviet past is understood here as a historical horizon and cultural heritage. The main tools of the analysis are theories of communication and cultural memory - the director, in order to talk about traumas that cannot be expressed in his own words, used narratives functioning in Russian culture: literary texts (authored by William Faulkner and Fyodor Dostoevsky) and film. In his vision, which was repeated in a series of films produced in the first and second decade of the 21st century, violence became the main code of social behaviour and the foundation that connects the community.