Deleuze’a walka z kliszami, czyli o poszukiwaniu widzialności w kinie słów kilka

Jednym z centralnych problemów książki Gilles’a Deleuze’a poświęconej kinematografii są klisze, które francuski filozof przeciwstawia obrazom prawdziwym. Podział ten ma zasadniczy wpływ na rozważania prowadzone przez Deleuze’a. Klisze rozumiane jako zubożałe obrazy reprezentują szeroko pojęte kino głównego nurtu, a szczególnie kino amerykańskie. Myśliciel chce – jak się wyraża – wyrwać kliszom obrazy. W swoich dociekaniach taką możliwość odnajduje między innymi dzięki filmom Antonioniego. Poszukiwania, które prowadził Deleuze, zdają się zbieżne ze współczesnymi tendencjami w kinie artystycznym, które możemy nazwać poszukiwaniem nowego kina. Szczególną tego egzemplifikacją jest slow cinema, nurt w kinematografii, który poszukuje tego, co Deleuze nazwałby prawdziwą widzialnością. Niniejszy artykuł jest próbą zastosowania teorii kina Gilles’a Deleuze’a do opisu slow cinema oraz ukazanie specyficznego – kontemplacyjnego – nastawienia do obrazu filmowego.

One of the central problems of Gilles Deleuze’s book devoted to cinematography are cliches that the French philosopher contrasts with real images. This distinction has a fundamental impact on Deleuze’s deliberations. Cliches understood as impoverished images represent broadly understood mainstream cinema, especially American cinema. The philosopher wants - as he expresses it - to snatch the images from cliches. In his mvestigations he finds such a possibility, among others, thanks to films by Antonioni. The research carried out by Deleuze seem to coincide with the contemporary trends in art cinema, which we might call the search for a new cinema. A special example of this is slow cinema, a trend in cinematography that seeks what Deleuze would call true visibility. This article is an attempt to apply Gilles Deleuze’s theory of cinema to the description of slow cinema and to show a specific - contemplative - attitude towards film image.