„Choroba tropikalna”, czyli o ludziach, zwierzętach i duchach w filmie Apichatponga Weerasethakula

Artykuł jest poświęcony  analizie związków między ludźmi i nie-ludźmi oraz wyjaśnieniu procesu „stawania-się-zwierzęciem” (devenir-animal) na przykładzie filmu Choroba tropikalna (Sat pralat, 2004) Apichatponga Weerasethakula. Źródłem inspiracji jest multinaturalistyczny perspektywizm wprowadzony przez Philippe’a Descolę i Eduarda Viveirosa de Castro do etnograficznych badań nad wierzeniami animistycznymi oraz filozofia Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego. Odchodząc od antropocentrycznej perspektywy, autor zwraca uwagę na kilka głównych problemów: konieczność podważenia opozycji między naturą i kulturą, zakwestionowania psychicznej nieciągłości między różnymi rodzajami bytów, wskazania na możliwość wyzwolenia człowieka z podmiotowości przez wyrwanie go z ustabilizowanych kategorii (biologicznych, społecznych, kulturowych) oraz otwarcie na relacje z Innymi (zwierzętami, duchami, roślinami).

The paper analyzes the relations between humans and non-humans and explains the process of „becoming-animal” (devenir-animal) on the basis of the film entitled Tropical Malady (Sat pralat, 2004) by Apichatpong Weerasethakul. The source of inspiration is multinatural perspectivism introduced by Philippe Descola and Eduard Viveiros de Castro to ethnographic research on animistic beliefs, and by the philosophy of Gilles Deleuze and Félix Guattari. Moving away from an anthropocentric perspective, the author draws attention to several major problems: the need to challenge the opposition between nature and culture, questioning the mental discontinuity between different types of entities, pointing to the possibility of liberating humans from subjectivity by freeing them from established categories (biological, social, cultural ones) and opening them for relations with Others (animals, ghosts, plants).