Język polski jako język społeczny dziecka z rodziny migracyjnej. Raport z badań pilotażowych z udziałem opiekunek żłobków z terenu Poznania

Wprowadzenie. W Polsce wśród dzieci potrzebujących dodatkowego wsparcia edukacyjnego znajdują się dzieci imigrantów, uchodźców, reemigrantów, dzieci pochodzące z rodzin dwukulturowych, z mniejszości narodowych i etnicznych. Do najczęściej występujących problemów, z którymi mierzą się najmłodsi migranci, należą bariery językowe. Język polski jest obcy dla dzieci porozumiewających się w środowisku domowym innym językiem. Cel badań. W literaturze brakuje badań dotyczących komunikacji z małym dzieckiem w języku innym niż domowy. Istniejące badania i opracowania odnoszą się do edukacji w zakresie języka obcego dzieci starszych. Celem badań jest zatem weryfikacja sposobu postrzegania komunikacji z małym dzieckiem otoczonym w środowisku domowym językiem innym niż język polski przez osoby pracujące w żłobkach. Celem jest także próba określenia, jakie są sposoby udzielania wsparcia w komunikacji w języku innym niż język domowy dziecka. Metody. Autorki wybrały metodę sondażu diagnostycznego. Badanie sondażowe zrealizowano przed wybuchem pandemii COVID-19, przy wykorzystaniu kwestionariusza ankiety. Wzięło w nim udział 136 nauczycielek zatrudnionych w żłobkach. Reprezentowane były wszystkie żłobki publiczne z terenu Poznania. Wyniki. W wyniku przeprowadzonego badania określono, jakie trudności w procesie komunikacji z dzieckiem funkcjonującym w środowisku domowym w języku innym niż język polski wskazują osoby zatrudnione w żłobkach. Ustalono także, że opiekunki porozumiewają się z dziećmi przede wszystkim w języku polskim, a stosowane przez nie rozwiązania są w dużej mierze intuicyjne. Wnioski. Wśród wniosków należy przede wszystkim wskazać, że nie ma do tej pory rozwiązań systemowych dotyczących wspierania rozwoju komunikacji dzieci do trzeciego roku życia pochodzących z innych obszarów kulturowych. Opiekunki, w trosce o dobro dzieci, poszukują samodzielnie różnorodnych rozwiązań, są one jednak często doraźne i niewystarczające.

Introduction. In Poland, children in need of additional educational support include children of immigrants, refugees, returnees, children from bicultural families, and children from national and ethnic minorities. The most common problems faced by the youngest migrants include language barriers. Polish is a foreign language for children who communicate in another language at home. Purpose of research. There is a lack of research in the literature on communication with a small child in a language other than the home language. Existing research and studies refer to foreign language education for older children. The aim of the research is, therefore, to verify the perception of communication with a small child (who is surrounded by a language other than Polish at home) by people working in nurseries. The aim of the research is also to determine the ways of providing support in communication in a language other than the child’s home language. Methods. The authors chose the diagnostic survey method. The survey was carried out before the outbreak of the COVID-19 pandemic, using a survey questionnaire. 136 teachers employed in nurseries took part in it. All public nurseries from the Poznań area were represented. Results. As a result of the study, it was determined that difficulties in the process of communication with a child functioning in a home environment in a language other than Polish were indicated by people employed in nurseries. It was also found that caregivers communicate with children primarily in Polish, and the solutions they use are largely intuitive. Conclusions. The conclusions include, first of all, the fact that there are no systemic solutions to support the development of communication in children up to three years of age from other cultural areas. Carers, out of concern for the well-being of children, look for various solutions on their own, but they are often ad hoc and insufficient.