Polskie migracje do Afryki. Stan badań i perspektywy metodologiczne

Celem artykułu jest ukazanie stanu badań nad emigracją Polaków i Polonii oraz wskazanie na nowe ujęcie metodologiczne polskich migracji do Afryki, która to tematyka dotychczas nie spotkała się z wyczerpującym opracowaniem w literaturze przedmiotu. Zadaniem materiału stało się ukazanie procesów migracyjnych mieszkańców ziem polskich na Czarny Ląd, a następnie przedstawienie kształtowania się tam skupisk polskich i polonijnych w XIX i XX w. W związku z tym, że społeczności polskie i polonijne powstawały tam i zanikały, należy posiłkować się innymi narzędziami i technikami badań aniżeli na pozostałych kontynentach świata. W odniesieniu do wysuniętych paradygmatów badawczych, które należałoby w najbliższym czasie podjąć w zakresie opracowania polskich migracji na Czarny Ląd, znalazłyby się następujące postulaty: opracowanie migracji polskich do Afryki Środkowej; scharakteryzowanie potencjału polskich specjalistów i kadr naukowo-technicznych wysyłanych na Czarny Ląd w okresie PRL-u; określenie roli społeczności polonijnych przybywających z krajów zachodnich na Czarny Ląd; ukazanie migracji obywateli polskich na kontynent afrykański po 1989 r.; przygotowanie całościowej monograficznej rozprawy odtwarzającej dzieje polskiej diaspory w Afryce. Opracowania takie umożliwią podjęcie kolejnych metodologicznych badań w zakresie określenia struktury społecznej Polonii, relacji zachodzących między Polonią a społecznościami miejscowymi, używaniem języka polskiego w nowych miejscach osiedlenia, pozycją ekonomiczno-finansową diaspory czy ukazania dokonujących się procesów związanych z adaptacją, akulturacją i asymilacją.  

The article presents the state of research on the emigration of Poles and on the Polish diaspora (Polonia), indicating a new methodological approach to Polish migration to Africa – a topic that has not been exhaustively researched. The author strives to present migration processes from Poland to the African continent. Also, the 19th and 20th-century formation of Polish and Polonia groups are presented. Due to the fact that Polish and Polonia communities emerged and vanished, different research tools and methodology should be applied in contrast to other continents. As regards the postulated research paradigms in relation to Polish emigration to Africa, the following should be considered: research on Polish migration to Central Africa, characterization of the potential of Polish specialists and academic-technical staff dispatched to Africa in the era of the Polish People’s Republic, specification of the role of Polonia communities in Africa who came from the West, migration of Poles to Africa after 1989, and writing a comprehensive monograph on the history of Polish diaspora in Africa. Research like this will enable further methodological studies on the social structure of Polonia, relations between those Poles and local communities, the use of Polish in new areas of settlement, the economic status of the diaspora, or presentation of processes of adaptation, acculturation and assimilation.