Raport urzędowy z 1866 roku o sytuacji księży zesłańców w Tunce na Syberii Wschodniej

W niniejszej pracy jest prezentowany dokument dotychczas niepublikowany ani też niecytowany w literaturze historycznej, znajdujący się w zbiorach GAIO – Государственный архив Иркутской области [Gosudarstvennyy arkhiv Irkutskoy oblasti] w Irkucku, fond 24, opis 3, karton 2226, dieło 11, listok 31-32. Jest to raport mówiący o sytuacji pierwszych kilkudziesięciu duchownych przesiedlonych do wioski Tunka na Syberii Wschodniej wiosną 1866 r. celem izolowania ich od innych zesłańców, na których – wedle wiedzy władz – mieli „szkodliwy wpływ (вредное влиянье [vrednoye vliyan'ye])”, umacniając ich „religijny fanatyzm”, oraz dla ściślejszej kontroli nad nimi, Dokument jest publikowany w oryginalnej, czyli rosyjskiej wersji językowej, ale został poprzedzony polskojęzycznym wstępem autorstwa Eugeniusza Niebelskiego, informującym o jego historii i zawartości oraz samej Tunce. Raport sporządził major Michaił Kupienkow (wcześniej Kupienko) po wcześniejszej swojej inspekcji w Tunce.

This work presents a document that has not yet been published or cited in historical literature, found in the collection of GAIO (Государственный архив Иркутской области [Gosudarstvennyy arkhiv Irkutskoy oblasti] in Irkutsk, Russia, fond 24, opisaniye 3, karton 2226, delo 11, listok 31-32. This is a report on the situation of the first several dozen priests (“ксендзов [ksendzov]”) resettled in the village of Tunka in Eastern Siberia in the spring of 1866 in order to isolate them from other exiles on whom – as claimed by the authorities’ knowledge – they had a “detrimental influence (вредное влиянье [vrednoye vliyan'ye])”, strengthening their “religious fanaticism”, and for a tighter control over them. The document is presented in its original, Russian version, but is preceded by an introduction in Polish by Eugeniusz Niebelski, who tells about its history, content and the village of Tunka itself. The report in question was prepared by Major Mikhail Kupenkov (formerly Kupenko) following his earlier inspection in Tunka.