International exchange of cultural property within the EU territory in the years 2008-2015, from the legal, economic and cultural security perspective

The objective of the article is to establish the grounds for trading in cultural property within the territory of the EU single internal market and to investigate the trading dynamics in importing and exporting such property in the years 2008-2015. The analysis is based on the EU legal acts, statistical data published by Eurostat and a critical review of the literature. The thesis has been formulated that trading in cultural property represents an important element of taking care of the protection of cultural security and potential and demonstrates endeavours for the cultural expansion of the respective EU member states, whose share in the structure of import and export of cultural property on the European Union market is far from being even. The share of a given state in the international exchange of cultural property presents an important aspect of creating not only economic, but also cultural security. In the years 2008-2015, a few European states were able to gain dominance in trading in cultural property in the European Union. Potentially, it poses a threat of cultural uniformity and standardisation, being the phenomenon which adversely affects the protection of unique systems of cultural security in Europe.

Celem artykułu było określenie podstaw prawnych obrotów handlowych dobrami kulturalnymi na obszarze jednolitego rynku wewnętrznego UE oraz zbadanie dynamiki obrotów w imporcie i eksporcie tych dóbr w latach 2008-2015. Analizę oparto na: aktach prawa UE, danych statystycznych opublikowanych przez Eurostat, a także krytycznym odniesieniu się do treści piśmiennictwa. Postawiono tezę, że obroty handlowe dobrami kulturalnymi stanowią ważny element dbałości o ochronę bezpieczeństwa i potencjału kulturowego, a także są wyrazem dążenia do ekspansji kulturalnej poszczególnych państw UE, które charakteryzuje nierównomierny udział w strukturze importu i eksportu dóbr kultury na rynku unijnym. Udział państwa w międzynarodowej wymianie dóbr kultury to ważny aspekt kreowania nie tylko bezpieczeństwa ekonomicznego, ale także kulturowego. W latach 2008-2015 kilka państw europejskich było w stanie zdominować wymianę handlową w obszarze dóbr kulturalnych w UE. Potencjalnie grozi to zjawiskami uniformizacji i standaryzacji kulturowej, które należy rozpatrywać jako niekorzystne dla ochrony unikalnych systemów bezpieczeństwa kulturowego w Europie.