Problematyka ochrony interesu prawnego w procedurze budżetu partycypacyjnego

Podstawowym celem badawczym niniejszego opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy obowiązujące przepisy polskiego prawa chronią interes prawny obywatela, który w procedurze budżetu obywatelskiego zgłosił zwycięską propozycję zadania, gdy to nie zostało uwzględnione w uchwale budżetowej gminy. Aby udzielić odpowiedzi na tak postawione pytanie badawcze, dokonano analizy polskiego systemu prawnego w zakresie przepisów dotyczących budżetu obywatelskiego, skupiając się jedynie na regulacji prawnej poziomu gminnego, wykorzystując przy tym metodę dogmatycznoprawną. Badania uzupełniono o orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i sądów administracyjnych. Podstawowym wnioskiem, jaki dało się wywieść z przeprowadzonych badań, jest stwierdzenie, że przepisy prawne dotyczące budżetu obywatelskiego nie zapewniały bezpośredniej i jednoznacznej ochrony interesu prawnego autora zwycięskiego projektu, w przypadku gdy nie został on uwzględniony w uchwale budżetowej gminy. Brak przepisów materialnoprawnych w zakresie budżetu partycypacyjnego powodował, że interes prawny autora zwycięskiego projektu można próbować odkodować wyłącznie z przepisów ustrojowych. Analizowane w niniejszym opracowaniu instytucje prawne nie dawały jednoznacznej odpowiedzi, czy poprzez ich wykorzystanie autor zwycięskiego zadania mógłby w sposób bezstronny i niezależny dochodzić ochrony swojego interesu prawnego. Dopiero instytucja, o której mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, tj. skarga na uchwałę do sądu administracyjnego, mogłaby wypełnić przymioty bezstronności i niezależności rozstrzygnięcia sprawy. Kwestie poruszone w artykule niebyły przedmiotem szerszej refleksji na gruncie nauki prawa administracyjnego. Nie były one również przedmiotem licznych judykatów. Należało zarazem podkreślić, że brak przyjęcia koncepcji interesu prawnego w procedurze budżetu partycypacyjnego, w szczególności w zakresie niewpisania zwycięskiego zadania w uchwale budżetowej gminy, mógłby powodować wykorzystywanie silniejszej pozycji gminy w stosunku do obywateli. Zatem do momentu podjęcia przez ustawodawcę odpowiednich kroków prawnych regulujących powyższą problematykę należało podjąć dyskusję o dostępnych możliwościach ochrony interesu prawnego autora zwycięskiego zadania i, zdaniem autora niniejszego opracowania, takie rozwiązanie wskazane zostało w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

The basic research objective of this study was made the question of whether the applicable provisions of Polish law protect the legal interest of a citizen who submitted a winning proposal for a task in the civic budget procedure, when this was not included in the municipal budget resolution. In order to provide an answer to the research question posed in this way, an analysis of the Polish legal system with regard to the regulations on the civic budget was carried out, focusing only on the legal regulation of the municipal level, using the dogmaticlegal method as the most appropriate method used in legal sciences, taking into account the assumed problem and research goal. The research was supplemented by the jurisprudence of the Constitutional Court and administrative courts. The main conclusion that could be drawn from the conducted research was that the basic conclusion that could be drawn from the conducted research emphasises the fact that the legal regulations on the civic budget do not provide direct and unambiguous protection of the legal interest of the author of the winning project in the case when it was not included in the budget resolution of the municipality. The lack of substantive legal provisions on the participatory budget means that the legal interest of the author of the winning project can only be attempted to be decoded from the constitutional provisions. The legal institutions analysed in this study (petitions, complaints and applications, supervisory proceedings) did not provide a clear answer as to whether, through their use, the author of the winning task could impartially and independently pursue the protection of his or her legal interest. Only the institution referred to in Article 101(1) of the Act on Municipal Self-Government – a complaint against a resolution to an administrative court – could fulfil the attributes of impartiality and independence in resolving the case. The issues raised in this article have not been the subject of more extensive reflection in the science of administrative law. They are also not the subject of numerous judgments. At the same time, it should be emphasised that the failure to adopt the concept of legal interest in the participatory budget procedure, in particular with regard to the failure to include the winning task in the municipal budget resolution, could result in the exploitation of the stronger position of the municipality in relation to citizens. Therefore, until the legislator takes appropriate legal steps regulating the above issue, it was necessary to discuss the available possibilities of protecting the legal interest of the author of the winning task and, in the opinion of the Author of this study, such a solution was indicated in Article 101, paragraph 1 of the Act on Municipal Self-Government. In pursuit of the set research objectives, the dogmatic-legal method was used, supplemented by an analysis of selected decisions of administrative courts.